08 Αὐγούστου
2013, καὶ ὥρα 18:28, ἀπὸ τὸν ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗ.
14ον.
Βακχυλίδης, Παιάνας στὴν εἰρήνη.
Τίκτει δέ τε θνατοῖσιν εἰρήνα μεγάλα
πλοῦτον καὶ μελιγλώσσων τ' ἀοιδᾶν ἄνθεα,
δαιδαλέων τ' ἐπί βωμῶν θεοῖσιν αἵθεσθαι βοῶν
ξανθᾷ φλογί μῆρα τανυτρίχων τε μήλων,
γυμνασίων τε νέοις αὐλῶν τε καὶ κώμων μέλειν.
ἐν δὲ σιδαροδέτοις πόρπαξιν αἰθᾶν
ἀραχνᾶν ἱστοί πέλονται·
ἔγχεά τε λογχωτὰ ξίφεά τ' ἀμφάκεα δάμναται εὐρώς·
χαλκεᾶν δ' οὐκ ἔστι σαλπίγγων κτύπος·
οὐδὲ συλᾶται μελίφρων ὕπνος ἀπὸ βλεφάρων,
ἀῷος ὅς θάλπει κέαρ.
συμποσίων δ' ἐρατῶν
βρίθοντ' ἀγυιαί, παιδικοί θ' ὕμνοι φλέγονται.
~~~~
Ἡ μεγαλειώδης εἰρήνη φέρνει στοὺς θνητοὺς
ἀφθονία ἀγαθῶν καὶ μελιστάλαχτων τραγουδιῶν ἄνθη,
σὲ περίτεχνους βωμοὺς πρὸς χάριν τῶν θεῶν σὲ ξανθὲς
φλόγες νὰ λαμποκαίγονται μεριὰ βοδιῶν
καὶ μακρυμάλληδων προβάτων,
γι' ἀθλήματα νὰ γνοιάζονται οἱ νέοι, γιὰ αὐλοὺς καὶ τραγούδια.
Στὶς λαβὲς τῶν χάλκινων ἀσπίδων
μαῦροι ἱστοὶ ὑφαίνονται ἀράχνης·
τὰ αἰχμηρὰ δόρατα καὶ τὰ δίκοπα ξίφη
ἡ σκουριὰ τὰ τρώει·
χάλκινης σάλπιγγας ἦχος σίγησε καὶ δὲν ἀκούγεται πιά·
δὲν ταράζεται στὰ βλέφαρα ὁ ὕπνος ὁ γκυκός,
ὁ αὐγινὸς ποὺ ζεσταίνει τὴν καρδιά·
ἐράσμια συμπόσια
γεμίζουν οἱ δρόμοι, ξανάβουν ἄσματα νεανικά.
μετ.: Ἱάνης Λὸ Σκόκκο.
~~
* Τὸ ποίημα τοῦτο εἶναι ὁ μόνος παιάνας τοῦ Βακχυλίδη ποὺ σώθηκε. Ὁ παιάνας ἦταν: 1) τραγοῦδι γιὰ τὸν Ἄρη πρὶν ἀπὸ τὴ μάχη (ἐ μ β α τ ή ρ ι ο )· 2) τραγοῦδι εὐχαριστήριο στοὺς θεοὺς μετὰ τὴν νίκη (ἐ π ι ν ί κ ι ο)· 3) τραγοῦδι στὸν Ἀπόλλωνα καὶ τὴν Ἄρτεμη ε ὐ χ α ρ ι σ τ ή ρ ι ο γιὰ τὸ λυτρωμὸ ἀπὸ κάποιο κακό· 4) ἐ π ι τ ρ α π έ ζ ι α . π ρ ο σ ε υ χ ή στὸ συμπόσιο.
Σύμφωνα μὲ τὸν παιάνα τοῦτο, ὁ γλύπτης Κηφισόδοτος (ἡ ἀκμὴ στὸ α΄ μισὸ τοῦ 4. π.Χ. αἰώνα) ἔπλασε τὴν θεὰ Εἰρήνη νὰ κρατάει στὰ χέρια της τὸν Πλοῦτο. Ὡραῖο ἀντίγραφο βρίσκεται στὸ Μόναχο.
~~
~~
Θέλω νὰ ἐνθυμίσω στοὺς φίλους ἀναγνῶστες τῶν μεταφράσεών μου αὐτῶν ὅτι δὲν παύουν νὰ εἶναι...δοκιμαστικές, ἐν ὄψει τῶν μαθημάτων ποὺ ἐνδέχεται (μακάρι) νὰ πραγματοποιηθοῦν καὶ νὰ παρακολουθήσω, στὸ Λαϊκὸ Πανεπιστήμιο, μὲ τὴν νέα σπουδαστικὴ χρονιὰ ποὺ ὅπου νἆναι καταφθάνει.
Ἀνέκαθεν μοῦ ἄρεσε αὐτὸ τὸ πλησίασμα τοῦ Φθινοπώρου, καθὼς ἀνοίγουν τὰ σχολεῖα ἀλλὰ καὶ τὰ θέατρα. Στὸ σπίτι μου εἴχαμε Πρωτοχρονιὰ κάποια πᾶντα μέρα τοῦ...Σεπτεμβρίου. Τὰ παιδιά μου κι' ἡ πρώην γυναίκα μου ἀλλοίμονο ἄν δὲν τὸ θυμοῦνται!...
Πέρυσι, τέτοια μέρα, ἤμουν ἀκόμα στὸ νοσοκομεῖο. Εὐδόκησε νὰ μὴν σᾶς ἀφήσω χρόνους - θὰ γίνει κι' αὐτὸ καὶ θὰ τὸ χαρῶ ἰδιαιτέρως.
Νὰ ὅμως ποὺ θυμήθηκα - ὁ ἑφταγατόψυχος - τὶς παραινέσεις τοῦ Διδάσκαλού μου (Γιάννη Σιδέρη):
- Ἄσε τοὺς Γάλλους, Ἀρχαίους Ἕλληνες νὰ μεταφράσεις.
Μετὰ ἀπὸ 107 μεταφραστικὲς ἐργασίες, ἕνας Λὸ Σκόκκο μόνον ξέρει τὶ σημαίνει αὐτό· καὶ μόνο γιὰ τὸν μόχθο θὰ περίμενα νὰ μοῦ στήσουν...ἀδριάντα, ἀλλά, βλέπεις, δὲν "ἔπεσα" γράφοντας!
Ἄσε ποὺ τὸ πρῶτο πρᾶγμα ποὺ...κέρδισα, σὲ λαχειοφόρο ἀγορὰ, στὴν Α΄τάξη τοῦ 99ου Δημοτικοῦ ἦταν...
... ἕνα
μελανοδοχεῖο μ' ἕναν κονδυλοφόρο! Ὅ,τι
πιὸ λαχταριστό μου - ἀπὸ τότε!...
Ἀλλὰ δὲν τὰ βάζεις εὔκολα μὲ τοὺς Ἀρχαίους Ἕλληνες. Μία ἀπόπειρά μου, μὲ τὴν "Ἄλκηστη" τοῦ Εὐριπίδου, ἄν καὶ μοιράστηκε σὲ 2000 ἀνθρώπους τοῦ θεάτρου, ἀποσιωπήθηκε καὶ μόνον ἡ κα Χρύσα Ἀλεξοπούλου μοῦ μίλησε καὶ μοῦ ἔγραψε δυὸ λόγια.
Κι' ἄλλοτε εἶχα σκεφτεῖ νὰ μεταφράσω μικρὰ κείμενα (φοβόμουν τὰ μεγάλα) καὶ
* γιὰ νὰ εἶμαι σίγουρος γιὰ τὰ ἀρχαῖα μου, εἶχα προμηθευτεῖ καὶ μία γαλλικὴ ἔκδοση!!
Αὐτήν: André Thérive: Anthologie non classique des anciens poètes grecs/ Ἀνθολογία μὴ κλασικὴ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων ποιητῶν, 1934, Παρίσι. (Βέβαια ἐγὼ τὸ ἀγόρασα στὶς 5 Ἰουνίου 1993 - καὶ ἔκανα τότε κάποιες προσπάθειες ποὺ...τὶς ἔσχισα).
* Ὕστερα, στὶς 12 Μαρτίου 1999, ἀγόρασα - ἤμουν στὸ quai St. Michel - τὸ καταπληκτικὸ λεξικὸ τοῦ Anatole Bailly: Dicionnaire Grec-Français, ποὺ συχνὰ τὸ μελετῶ καὶ τώρα...τὸ χρειάζομαι!
Λοιπὸν,
εἶναι σπουδαῖο:
1) νὰ εἶσαι φτωχὸς καὶ νὰ μὴν ἔχεις νὰ πᾶς πουθενὰ ἤ κοράκια κληρονόμους νὰ σὲ τριγυρίζουν·
14ον.
Βακχυλίδης, Παιάνας στὴν εἰρήνη.
Τίκτει δέ τε θνατοῖσιν εἰρήνα μεγάλα
πλοῦτον καὶ μελιγλώσσων τ' ἀοιδᾶν ἄνθεα,
δαιδαλέων τ' ἐπί βωμῶν θεοῖσιν αἵθεσθαι βοῶν
ξανθᾷ φλογί μῆρα τανυτρίχων τε μήλων,
γυμνασίων τε νέοις αὐλῶν τε καὶ κώμων μέλειν.
ἐν δὲ σιδαροδέτοις πόρπαξιν αἰθᾶν
ἀραχνᾶν ἱστοί πέλονται·
ἔγχεά τε λογχωτὰ ξίφεά τ' ἀμφάκεα δάμναται εὐρώς·
χαλκεᾶν δ' οὐκ ἔστι σαλπίγγων κτύπος·
οὐδὲ συλᾶται μελίφρων ὕπνος ἀπὸ βλεφάρων,
ἀῷος ὅς θάλπει κέαρ.
συμποσίων δ' ἐρατῶν
βρίθοντ' ἀγυιαί, παιδικοί θ' ὕμνοι φλέγονται.
~~~~
Ἡ μεγαλειώδης εἰρήνη φέρνει στοὺς θνητοὺς
ἀφθονία ἀγαθῶν καὶ μελιστάλαχτων τραγουδιῶν ἄνθη,
σὲ περίτεχνους βωμοὺς πρὸς χάριν τῶν θεῶν σὲ ξανθὲς
φλόγες νὰ λαμποκαίγονται μεριὰ βοδιῶν
καὶ μακρυμάλληδων προβάτων,
γι' ἀθλήματα νὰ γνοιάζονται οἱ νέοι, γιὰ αὐλοὺς καὶ τραγούδια.
Στὶς λαβὲς τῶν χάλκινων ἀσπίδων
μαῦροι ἱστοὶ ὑφαίνονται ἀράχνης·
τὰ αἰχμηρὰ δόρατα καὶ τὰ δίκοπα ξίφη
ἡ σκουριὰ τὰ τρώει·
χάλκινης σάλπιγγας ἦχος σίγησε καὶ δὲν ἀκούγεται πιά·
δὲν ταράζεται στὰ βλέφαρα ὁ ὕπνος ὁ γκυκός,
ὁ αὐγινὸς ποὺ ζεσταίνει τὴν καρδιά·
ἐράσμια συμπόσια
γεμίζουν οἱ δρόμοι, ξανάβουν ἄσματα νεανικά.
μετ.: Ἱάνης Λὸ Σκόκκο.
~~
* Τὸ ποίημα τοῦτο εἶναι ὁ μόνος παιάνας τοῦ Βακχυλίδη ποὺ σώθηκε. Ὁ παιάνας ἦταν: 1) τραγοῦδι γιὰ τὸν Ἄρη πρὶν ἀπὸ τὴ μάχη (ἐ μ β α τ ή ρ ι ο )· 2) τραγοῦδι εὐχαριστήριο στοὺς θεοὺς μετὰ τὴν νίκη (ἐ π ι ν ί κ ι ο)· 3) τραγοῦδι στὸν Ἀπόλλωνα καὶ τὴν Ἄρτεμη ε ὐ χ α ρ ι σ τ ή ρ ι ο γιὰ τὸ λυτρωμὸ ἀπὸ κάποιο κακό· 4) ἐ π ι τ ρ α π έ ζ ι α . π ρ ο σ ε υ χ ή στὸ συμπόσιο.
Σύμφωνα μὲ τὸν παιάνα τοῦτο, ὁ γλύπτης Κηφισόδοτος (ἡ ἀκμὴ στὸ α΄ μισὸ τοῦ 4. π.Χ. αἰώνα) ἔπλασε τὴν θεὰ Εἰρήνη νὰ κρατάει στὰ χέρια της τὸν Πλοῦτο. Ὡραῖο ἀντίγραφο βρίσκεται στὸ Μόναχο.
~~
Θέλω νὰ ἐνθυμίσω στοὺς φίλους ἀναγνῶστες τῶν μεταφράσεών μου αὐτῶν ὅτι δὲν παύουν νὰ εἶναι...δοκιμαστικές, ἐν ὄψει τῶν μαθημάτων ποὺ ἐνδέχεται (μακάρι) νὰ πραγματοποιηθοῦν καὶ νὰ παρακολουθήσω, στὸ Λαϊκὸ Πανεπιστήμιο, μὲ τὴν νέα σπουδαστικὴ χρονιὰ ποὺ ὅπου νἆναι καταφθάνει.
Ἀνέκαθεν μοῦ ἄρεσε αὐτὸ τὸ πλησίασμα τοῦ Φθινοπώρου, καθὼς ἀνοίγουν τὰ σχολεῖα ἀλλὰ καὶ τὰ θέατρα. Στὸ σπίτι μου εἴχαμε Πρωτοχρονιὰ κάποια πᾶντα μέρα τοῦ...Σεπτεμβρίου. Τὰ παιδιά μου κι' ἡ πρώην γυναίκα μου ἀλλοίμονο ἄν δὲν τὸ θυμοῦνται!...
Πέρυσι, τέτοια μέρα, ἤμουν ἀκόμα στὸ νοσοκομεῖο. Εὐδόκησε νὰ μὴν σᾶς ἀφήσω χρόνους - θὰ γίνει κι' αὐτὸ καὶ θὰ τὸ χαρῶ ἰδιαιτέρως.
Νὰ ὅμως ποὺ θυμήθηκα - ὁ ἑφταγατόψυχος - τὶς παραινέσεις τοῦ Διδάσκαλού μου (Γιάννη Σιδέρη):
- Ἄσε τοὺς Γάλλους, Ἀρχαίους Ἕλληνες νὰ μεταφράσεις.
Μετὰ ἀπὸ 107 μεταφραστικὲς ἐργασίες, ἕνας Λὸ Σκόκκο μόνον ξέρει τὶ σημαίνει αὐτό· καὶ μόνο γιὰ τὸν μόχθο θὰ περίμενα νὰ μοῦ στήσουν...ἀδριάντα, ἀλλά, βλέπεις, δὲν "ἔπεσα" γράφοντας!
Ἄσε ποὺ τὸ πρῶτο πρᾶγμα ποὺ...κέρδισα, σὲ λαχειοφόρο ἀγορὰ, στὴν Α΄τάξη τοῦ 99ου Δημοτικοῦ ἦταν...
Ἀλλὰ δὲν τὰ βάζεις εὔκολα μὲ τοὺς Ἀρχαίους Ἕλληνες. Μία ἀπόπειρά μου, μὲ τὴν "Ἄλκηστη" τοῦ Εὐριπίδου, ἄν καὶ μοιράστηκε σὲ 2000 ἀνθρώπους τοῦ θεάτρου, ἀποσιωπήθηκε καὶ μόνον ἡ κα Χρύσα Ἀλεξοπούλου μοῦ μίλησε καὶ μοῦ ἔγραψε δυὸ λόγια.
Κι' ἄλλοτε εἶχα σκεφτεῖ νὰ μεταφράσω μικρὰ κείμενα (φοβόμουν τὰ μεγάλα) καὶ
* γιὰ νὰ εἶμαι σίγουρος γιὰ τὰ ἀρχαῖα μου, εἶχα προμηθευτεῖ καὶ μία γαλλικὴ ἔκδοση!!
Αὐτήν: André Thérive: Anthologie non classique des anciens poètes grecs/ Ἀνθολογία μὴ κλασικὴ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων ποιητῶν, 1934, Παρίσι. (Βέβαια ἐγὼ τὸ ἀγόρασα στὶς 5 Ἰουνίου 1993 - καὶ ἔκανα τότε κάποιες προσπάθειες ποὺ...τὶς ἔσχισα).
* Ὕστερα, στὶς 12 Μαρτίου 1999, ἀγόρασα - ἤμουν στὸ quai St. Michel - τὸ καταπληκτικὸ λεξικὸ τοῦ Anatole Bailly: Dicionnaire Grec-Français, ποὺ συχνὰ τὸ μελετῶ καὶ τώρα...τὸ χρειάζομαι!
Λοιπὸν,
εἶναι σπουδαῖο:
1) νὰ εἶσαι φτωχὸς καὶ νὰ μὴν ἔχεις νὰ πᾶς πουθενὰ ἤ κοράκια κληρονόμους νὰ σὲ τριγυρίζουν·
2)
ἄρρωστος ποὺ...νὰ μὴν σοῦ φαίνεται
κι' ὅλα σου τὰ 69χρονα νειᾶτα νὰ τὰ
διαθέτεις ὅπως σοῦ ἀρέσει, ἄς ποῦμε
στὰ Γράμματα - προτιμώτερα ἀπὸ
τοὺς ἔρωτες καὶ τὰ τοιαῦτα ψυχοφθόρα
ἀνανεωτικὰ τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος!
Δὲν τἄχω ἀνάγκη, ἕνας πονεμένος κι'
ἀθῶος Ντόριαν Γκραίυ εἶμαι κατὰ τὰ
ἆλλα.
Ἄ, πρὶν κλείσω. Τὰ σπουδαιότερα καὶ πλέον αἰσιόδοξα παραδείγματα:
* ὁ Βασίλης Ρώτας δὲν ἤξερε ἀγγλικὰ καὶ μετέφρασε Οὐίλιαμ Σαίξπηρ, ἀξεπέραστα.
* ὁ Νίκος Γκάτσος δὲν ἤξερε ἱσπανικὰ καὶ μετέφρασε Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, τὸν "Ματωμένο Γάμο".
Ἔ, κάποια ἀρχαιούλια ξέρω καὶ τὰ νιώθω μέσα μου, στὸ αἷμα μου, - δὲν εἶναι καιρὸς γιὰ χάσιμο.
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
Ἄ, πρὶν κλείσω. Τὰ σπουδαιότερα καὶ πλέον αἰσιόδοξα παραδείγματα:
* ὁ Βασίλης Ρώτας δὲν ἤξερε ἀγγλικὰ καὶ μετέφρασε Οὐίλιαμ Σαίξπηρ, ἀξεπέραστα.
* ὁ Νίκος Γκάτσος δὲν ἤξερε ἱσπανικὰ καὶ μετέφρασε Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, τὸν "Ματωμένο Γάμο".
Ἔ, κάποια ἀρχαιούλια ξέρω καὶ τὰ νιώθω μέσα μου, στὸ αἷμα μου, - δὲν εἶναι καιρὸς γιὰ χάσιμο.
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου