Ἀθηναϊκὲς Ἐπιστολές

(τοῦ Ἰάνη Λὸ Σκόκκο)

Ἡ μέση ἐκπαίδευση.

Ἐφημερίδα “Πρωινή τῆς Δευτέρας”, Βόλος, 5.6.1978.

~

Πᾶντα μου θαύμαζα τοὺς Ἀλεξάνδρους Δουμᾶ (πατέρα καὶ γυιό). Ὁρῖστε τί ἔλεγε ὁ γυιός: “Πῶς γίνεται κι’ ἐνῶ τὰ παιδάκια εἶναι τόσο ἔξυπνα, οἱ περισσότεροι μεγάλοι εἶναι τόσο κουτοί;” Μαζύ του θἄπρεπε νὰ ἀναρωτηθοῦμε, τώρα, ὅλοι μαζύ, ἐμεῖς, γιὰ τὸ ἴδιο αὐτὸ πρᾶγμα. Ὁ Δουμᾶς δίνει καὶ μίαν ἀπάντηση βέβαια (γι’ αὐτὸ καὶ τὸν παραδέχομαι): “Σίγουρα φταίει ἡ ἐκπαίδευση!” μᾶς λέει.

Ποιά θὰ ἦταν ἄραγε ἡ ἰδανικὴ – ἐκείνη ποὺ δὲν θὰ ἔβγαζε κουτοὺς ἀνθρώπους – ἐκπαίδευση; Γιατί μᾶς βεβαιώνει ὁ Λάιμπνιτς ὅτι “ἡ ἐκπαίδευση μπορεῖ τὰ πᾶντα: κάνει καὶ χορεύουν οἱ ἀρκοῦδες”;

Κι’ ὁ νοῦς μου τρέχει ἀκόμη καὶ στὸν Ζὰν Ροστάν: “Ἀποκτοῦμε μὲ τὴν ἐκπαίδευσηἐφήμερες γνώσεις καὶ σταθερὲς ἀπέχθειες”. Αὐτὸς ὁ Ροστάν, εἶπε νομίζω τὰ πιὸ σωστὰ πράγματα.

Ἀφορμὴ γιὰ τὴν κουβέντα μας ἦταν ὅμως ἡ πανελλαδικὴ ἀναστάτωση ποὺ ὑπάρχει στὰ σχολεῖα μας. Καὶ ἄς μοῦ ἐπιτρέψετε νὰ σταθῶ λίγο μόνον στὴν μέση ἐκπαίδευση, γιατί αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ ἀπαραίτητη γιὰ ὅλους, σύμφωνα μὲ τοὺς νόμους. Οἱ νόμοι καλὰ τὰ λένε. Οἱ πράξεις ὅμως; Κάθε μέρα διαβάζουμε στὶς ἐφημερίδες γιὰ ἀπεργίες τῶν καθηγητῶν καὶ μάλιστα – τὸ χειρότερο – κατὰ τὴν περίοδο τῶν ἐξετάσεων στὸ τέλος τῆς σχολικῆς χρονιᾶς. Εὐθύς, σὰν ἀπὸ ἠλεκτροπληξία, γονεῖς καὶ μαθητές, καίγονται, φλέγονται, κοντεύουν νὰ τρελλαθοῦν: ἕνας χρόνος χαμένος, ἔξοδα, ἀπογοητεύσεις, καρδιοχτύπια... Μετά, ἡ “ὑπόσχεση” γιὰ τὴν ἀπεργία παίρνεται πίσω. Ἡ ψυχικὴ ὀδύνη πέρασε. Πέρασε; Μήπως πάλι συμβεῖ τίποτα αὔριο, μεθαύριο;

Ὁ κάθε φτωχὸς πατέραςγράφει τὸ παιδί του στὸ Φροντιστήριο, γιὰ νὰ τὸ κάνει δυνατό, ὅσο γίνεται πιὸ δυνατό, ὥστε ὁ μαθητὴς νὰ εἶναι ἐξοπλισμένος, τόσο ποὺ νὰ μὴν φοβᾶται τίοοτα. Καὶ πληρώνει τὴν δωρεὰν παιδεία χρυσή. Γιὰ νὰ μὴν πῶ πὼς τὴν πληρώνει προπαντὸς μὲ τὸ αἷμα, τὸν ἱδρώτα καὶ τὸ ἆγχος του.

Ἔπρεπε ὅμως νὰ ὑπάρχουν φροντιστήρια; Καὶ πόσα; Καὶ γιὰ ποιούς; Νομιζω πὼς ὅλοι ξέρουμε τὴν ἀπάντηση. Σὲ κάθε δέκα γυμνάσια καὶ λύκεια θὰ μποροῦσε νὰ ἀντιστοιχεῖ ἕνα φροντιστήριο, γιὰ τὸν ἀδύνατο μαθητή, γιὰ κεῖνον ποὺ δὲν ἔχει γύρω του κάποιον ποὺ νὰ ξέρει νὰ τὸν βοηθήσει σὲ μιὰ δύσκολη στιγμή. Ὅμως ὑπάρχουν ἕξη φροντιστήριαγιὰ δύο γυμνάσια. Μόνο στὴν Ἑλλάδα αὐτό.

Καί ὅμως, δὲν εἶναι τόσα... πολλὰ χρόνια ποὺ κι’ ὁ ὑποφαινόμενος βρισκόμουν στὰ θρανία. Ἕνας Γιάννης Σιδέρης (ὁ ἱστορικὸς τοῦ Νεο-Ἑλληνικοῦ Θεάτρου) καὶ ἕνας φιλόλογος, ὁ Γεώργιος Παπανδρεόπουλος, εἶναι ὅ,τι πιὸ ἄξιο συναντήσαμε οἱ συμμαθητές μου κι’ ἐγὼ στὸ ἑξάχρονο γυμνάσιο. Στὴν ἄλλη ὄχθη, στὴν κακή, ἦταν πάνω ἀπὸ εἴκοσι κακοὶ καθηγητές. Τὰ ἴδια παράπονα ἔχουν καὶ οἱ σημεινοὶ μαθητές.

Ὤ, φίλοι μου, δὲν ξέρω τί νὰ πῶ. Μπορεῖ νὰ ἔχουν δίκηο οἱ καθηγητὲς ποὺ ζητοῦν μισθοὺς καὶ ἆλλα, - ὅμως, ὄχι, πεῖτε μου ἄν ἔχω ἄδικο, πρέπει πρῶτα νὰ κοιτάζουν τὸ λειτούργημά τους, ν’ αὐτοθυσιάζονται, νὰ συμβαλλουν στὴν μείωση τῶν φροντιστηρίων, στὴν ἀνάπτυξη τοῦ πνεύματος τῶν παιδιῶν καὶ μετὰ... ἄς ἀπεργήσουν. Ποιός θὰ διαφωνοῦσε τότε; Ἀλλὰ καὶ τώρα, ἀνοιχτά, κανένας δὲν διαφωνεῖ. Ἀντίθετα, παίρνουν ὅλοι τὸ μέρος τους. Ὡραῖα λοιπόν, μόνος μου τὸ λέω, μόνος μου (ἄν καὶ δὲν τὸ εὔχομαι) τ’ ἀκούω: οἱ καθηγητὲς ν’ ἀλλάξουν τοὺς καθηγητές. Γιὰ νὰ μὴν ξανἄρθουν τετρακόσια χρόνια καὶ κρυφὰ σχολειά (πόσες συγκινητικὲς σκέψεις προκαλεῖ τὸ Κρυφὸ Σχολειό) καὶ νὰ μὴν βρισκόμαστε διαρκῶς στὸ πρῶτο, τὸ κάτω-κάτω συνήθως, σκαλοπάτι. Κρυφὸ Σχολειό, τότε.

Φανερὴ ἐξέλιξη αὔριο, ἀπὸ σήμερα κιόλας. Ἄς βοηθήσουμε ὅλοι μαζύ.