Θέατρο τοῦ  Ὀνείρου

Παραστάσεις γιὰ νήπια.

 Ἄνθος ὀρύζης μὲ παραμυθάκια. 

                              Δήμητρα καὶ Περσεφόνη
Τοῦ Ἰάνη Λὸ Σκόκκο, 
ἐν εἴδει σατυρικοῦ δράματος. 

  

* Ἐγράφη τὴν 7η Ἰανουαρίου 1997.

1η παράστασις, 
 4 Φεβρουαρίου 1997,

σττὸν Α΄ Παιδικὸ Σταθμὸ Ἁγίου Ἰωάννη Ρέντη.

2η παράστασις,
Ε΄ Παιδικὸς Σραθμὸς Πειραιῶς, (13.2 1997).
Ἀκολούθησαν ἆλλες 130 παραστάσεις.

--

Τὰ πρόσωπα τοῦ ἔργου:

Θεὰ Δήμητρα..................... Μιμὴ Γουλέτα.

Θεὸς Διόνυσος...................Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.

Περσεφόνη........................ Ἕνα κοριτσάκι ἀπὸ κάθε παράσταση.

Μουσική:

Μάνος Χατζιδάκις

καὶ τὰ ἀρχαῖα: Σίκινις – Βακχικὸς χορός - Ἐπιτάφιος Σεικίλου -

Κόσμου ἐκπύρωσις (Ἐργαστῆρι Παλαιᾶς Μουσικῆς,

κορυφαῖος Πέτρος Ταμπούρης).

Ἐνδυμασίες:

βάσει ἀρχαϊκῶν παραστάσεων,

κατασκευὴ Μιμὴ Γουλέτα.

Τὰ δύο κείμενα τῆς παραστάσεως “Ἆνθος ὀρύζης μὲ παραμυθάκια”

(<Μιὰ Κοκκινοσκουφίτσα ἀλλοιώτικη...> καὶ <Δήμητρα καὶ Περσεφόνη>)

ἀφιερώνονται στὴν σύζυγό μου ποὺ θριαμβεύει καὶ στὰ δύο.

* * *

Δήμητρα: (Περιφέρεται σὲ χῶρον ἀνοιχτό, μεγαλοπρεπὴς καὶ ἀνήσυχη. “Διακρίνει” τὰ παιδιὰ θεατές). (Μουσική, “Σίκινις”, προτοῦ ἐμφανισθεῖ ἡ Δήμητρα ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ μονολόγου της).

Δήμητρα μὲ λένε· καὶ ὁ καθένας ξέρει,

στὴ Γῆ, πόσες δουλειὲς κάνω τὸ καλοκαῖρι.

Ἄλλη καμιὰ θεὰ τοῦ Ὀλύμπου, ἐγὼ μόνη,

μὲ τὴν κόρη μου δουλεύω, τὴν Περσεφόνη.

Ἦρθα γιὰ λίγο, νὰ σᾶς δῶ καὶ νὰ σᾶς φέρω

λουλούδια, καρποὺς κι’ ὅ,τι καλὸ προσφέρω

ἐγὼ στοὺς ἀνθρώπους – χρόνια τώρα καὶ αἰῶνες:

σιτάρια, μῆλα, πανσέδες, κρίνους, ἀνεμῶνες...

Ξέρω νὰ ξεχνῶ, πᾶντα, βάσανα καὶ κόπους.

Εἶμαι ἡ πρώτη θεὰ π’ ἀγαπῶ τοὺς ἀνθρώπους.

Καὶ σᾶς θὰ σᾶς βοηθήσω.

- Μπορῶ λίγο νὰ καθίσω;

Μὴ γνοιάζεστε, ποτὲ δὲν τρώγω καὶ δὲν πίνω...

Νἆστε καλά!... Γιὰ σᾶς, καὶ τὴν ψυχή μου δίνω.

Ὅσο θυμᾶμαι...

- πόσο λυπᾶμαι...

Τί ἔχω, στὴν ζωή μου, τί ἔχω τραβήξει!...

Ἀκόμα πονάω - κι’ ἄς ἔχουν ὅλα λήξει.

Ὁ Κρόνος, πρῶτα· πατέρας νὰ σοῦ πετύχει!

Γεννήθηκα καὶ μ’ ἔφαγε. Καλή μου τύχη,

τὄμαθε κι’ ὀργίστηκε, μὲ γλύτωσεν ὁ Δίας,

ὁ παντοδύναμος θεός. - Στάλα κακίας

δὲν ἔχω πάντως στὴν καρδιά μου γιὰ τὸν Κρόνο.                              

Εἶπα: “ - Ἄσ’ τον! Θὰ μετανιώσει μὲ τὸν χρόνο”.

Ἀλλοίμονο! Κι’ ἆλλο κακό, ἀργότερα,

χειρότερο τώρα μὲ βρῆκε ἀπὸ πρότερα.

Ὁ Δίας, ποὺ ἆλλο δὲν κάνει,

- ἀπορῶ πῶς τὰ προφτάνει... -

καὶ τὶς ὡραῖες ἐρωτεύεται,

μὲ τὸ ζόρι κι’ ἐμὲ παντρεύεται!

Χίλιες φορὲς τοῦ τὄχα πεῖ: “ - Δὲν θὰ παντρευτῶ

παρὰ μονάχα σὰν στ’ ἀλήθεια ἐρωτευτῶ!”

Ὥς καὶ ὁ οὐρανὸς ἀκόμη βάφτηκε μαῦρος,

σὰν ἦρθε ὁ Δίας... - μεταμορφωμένος ταῦρος!...

Τρόμαξα. Κι’ ἔμπηξα φωνή: “ - Βοηθᾶτε με!...”

Ἔγινα μεμιᾶς φοράδα – συμπαθᾶτε με.

Μὰ τοῦ Δία ἡ ἀγάπη, δὲν γιατρεύεται.

Ἄθελά μου, ἐπὶ τόπου, ...μὲ παντρεύεται.

(Μουσική, Βακχικὸς χορός. Μπαίνει ὁ Διόνυσος σὲ ἔκσταση, πίνοντας, χορεύοντας, τρώγοντας σταφύλια. Κρατᾶ κλῶνο ἀμπελιοῦ).

Ἀλλά, τί βλέπω; - Ὁ Διόνυσος, καλέ! Νά τος!

Μισομεθυσμένος...
 

Διόνυσος: Ὁ κᾶμπος μυρωδάτος

γέμισε σταφύλια. Νὰ φτιάξουμε κρασάκι...

Πῶς εἶσαι, Δήμητρα; Θέλεις νὰ πιεῖς λιγάκι;

Δήμητρα: Διόνυσε, φίλε θεέ, καλῶς μᾶς ὅρισες.

Διόνυσος: Κοῖτα! Ἡ οἰνοχόη ποὺ μοῦ δώρισες!...

Δήμητρα: Πᾶντα πιωμένος...χορευτής... Πῶς ἔτσι μόνος;

Ἡ συντροφιά σου; 

 

Διόνυσος:                             Τοῦτος ὁ κλῶνος

πρέπει νὰ φυτευτεῖ,

μετὰ νὰ κλαδευτεῖ.

Νὰ βγάλει σταφυλάκια,

νὰ φᾶνε τὰ παιδάκια.

(Σταματάει τὸν χορό του, δίνει τὸν κλῶνο σ’ ἕνα παιδὶ θεατή).

Δήμητρα: Μὲ χαρά μου νὰ σὲ βοηθήσω.

Σίμωσε, κάτι νὰ σὲ ρωτήσω.

Κεῖνο κεῖ τὸ κοριτσάκι, ποὺ καμαρώνει...

(Ὁ Διόνυσος βλέπει ἀλλοῦ προσποιούμενος τὸν μύωπα).

...δὲν μοιάζει μὲ τὴν κορούλα μου, τὴν Περσεφόνη;

(Ὁ Διόνυσος κάνει πὼς δὲν κατάλαβε). 
 

Διόνυσος: Ναί, πολύ.

                                           Ἔδωσε, φέτος, ἡ ἐληά μας λάδι; 
 

Δήμητρα: Διόνυσε, δὲν γύρισε ἀκόμη ἀπὸ τὸν Ἅδη.

Διόνυσος: Ρωτᾶς γιὰ τὴν Περσεφόνη;

Θἄρθει, μὲ τὸ πρῶτο χελιδόνι.

Νὰ δεῖς, τὴν Ἄνοιξη, λουλούδια θὰ μᾶς φέρει...

...φυτεμένα, ὅλα, ἀπὸ τῆς κόρης σου τὸ χέρι. 
 

Δήμητρα: Πάω ψηλά, στὸν Ὄλυμπο. Ἀπὸ κεῖ πάνω,

νὰ δῶ ἄν ἔρχεται... Δὲν ξέρω τί νὰ κάνω.

(Βγαίνει ἀνήσυχη).

  Διόνυσος: (Ἀφοῦ βεβαιωθεῖ ὅτι ἡ Δήμητρα ἀπομακρύνθηκε).

Πολὺ τὴν ἐκτιμῶ γιατί δουλεύει.

Καλὸ κάνει στοὺς ἀνθρώπους καὶ δὲν γυρεύει

παρὰ νὰ τὴν ἀγαπᾶνε

- ...τόσα τοὺς δίνει νὰ φᾶνε!...

Ἀλλὰ κι’ ὅλοι τὴν ἐκτιμοῦνε,

μὲ γιορτὲς τὴν φχαριστοῦνε.

(Ἀμηχανία).

Ἄς πιῶ!

(Πίνει. Κοιτάζει γύρω του).

               Κρασὶ βεβαίως!...

(Πίνει).                               Ἄν κι’ ἐσεῖς διψᾶτε...

μαγαλῶστε πρῶτα, ...κι’ ὕστερα μοῦ ζητᾶτε!

Λίγο κρασί, στὴν καθισιά μας, ὅταν πιοῦμε,

ξεκούραση μᾶς φέρνει, βάσανα ξεχνοῦμε...

(Πίνει. Σὰν νὰ τὸ θυμήθηκε τώρα).

Ἡ Δήμητρα; Ποτὲ δὲν πίνει... - οὔτε στάλα!

Τῆς ἀρέσει τὸ ψωμί, θέλει καὶ τὸ γάλα,

στὰ σπίτια ὅλων, νὰ μὴν λείπουν, κάθε μέρα.

Θἄλεγα, ὅλου τοῦ κόσμου εἶναι ἡ μητέρα.

(Ἀμηχανία).

Κι’ ἔχει... - πῶς νὰ τὸ πῶ; Νὰ μ’ ἀκούσει, δὲν μπορῶ.

(Ἐμπιστευτικά).

Τὴν κορούλα της, τὴν Περσεφόνη...

Δήμητρα:                                            Ἀπορῶ,

Διόνυσε, γιατί ἀκόμα τόσο κρύο κάνει

κι’ οὔτε ἡ Ἄνοιξη οὔτε ἡ Περσεφόνη φτάνει; 

 

Τί σᾶς ἔλεγα, παιδιά μου;

Ἄχ, τί πόνος στὴν καρδιά μου!...

Σᾶς ἔλεγα τὶς συμφορές μου καὶ τὰ πάθη.

Τί φταῖνε τὰ παιδιά, γιὰ τῶν γονιῶν τὰ λάθη; 

 

Ὤ! Μαύρη μέρα, στὰ χωράφια ποὖχα τρέξει...

(Μουσική. Ἐπιτάφιος Σεικίνου).

...μόνη, νὰ ὀργώσω..., νὰ φυτέψω..., πρὶν νὰ βρέξει

κι’ ἄφησα τὴν μικρή μου στὰ λιβάδια... Ἀλλοί μου!

Ἔσκυψε στὴν λίμνη, - κι’ ἔχασα τὸ παιδί μου.

Ἕνα λουλοῦδι,

τὸ ἀγγελοῦδι,

ἅπλωσε τὸ χεράκι της, ἔτσι, νὰ πιάσει·

κι’ ἄνοιξ’ ἡ γῆς· καὶ ἔπεσε· ὁ Ἅδης νὰ χορτάσει.

Ὁ Ἅδης, αὐτός, ὁ βασιληᾶς στὸν κόσμο κάτω.

Λὲς κι’ ἔκαμα τὸ παιδί μου ἐγὼ καὶ τοῦπα: - Φά’ το!

Κορούλα μου, καμάρι μου! Πῆγα νὰ δουλέψω!

Σιτάρι φύτευα. Δὲν ἔφυγα νὰ κλέψω.

Διόνυσος: Εὐθύς, καὶ ποῦ δὲν ἔτρεξε...

Δήμητρα:                                               Χρυσὸ παιδί μου!

Διόνυσος: Φώναζε...

Δήμητρα:                       Ποῦ βρίσκεσαι; Ποῦ; Σ’ ἔχασα, ψυχή μου!

 

Διόνυσος: (Στὸ κοινό). Ρωτάει τ’ ἄνθη, τὰ πουλιά. Ἀπάντηση καμιά!

Τρέχει πέρα-δῶθε σὰν τρελλή, μέρες ἐννιά.

Ἔφτασε στὸν Ἥλιο, ναί, ἔφτασε στὸν Οὐρανό.

Ἔπεσε στὰ γόνατα...

Δήμητρα: (Στάση προσευχῆς).* Ἥλιε! Σύ, ποὔχεις τρανό

βλέμμα καὶ παντοῦ τὰ πᾶντα βλέπεις· μίλησε.

Πές μου, εἶδες τὴν Περσεφόνη μου; Φίλησε

ὅλα τὰ σκοτεινά καὶ ρῖξε τὸ χρυσσό σου φῶς,

σύ, ποὖσαι τῆς ἀνθρωπότητας ὁ ξεναγός,

ρῖξε τὶς ἀχτίδες σου ποὺ ὅλα τὰ ζεσταίνουν...

Διόνυσος: (Μουρμουρίζει θυμοσοφικῶς).

Ὅσοι δὲν προσέχουνε, στὸν Ἅδη διαβαίνουν.

Δήμητρα: (Ποὺ τὸν ἄκουσε). Ψέμματα!... (Καταρρέει).

Διόνυσος: (Προστρέχει, τὴν συγκρατεῖ). Σύνελθε, Δήμητρα θεά! Καὶ νά!

Ἡ Περσεφόνη βρίσκεται κιόλας ἐδωνά!

(Φέρνει ὁ ἴδιος τὴν Περσεφόνη μέσα ἀπὸ τὸ κοινό).

Δήμητρα: (Τὴν ἀγκαλιάζει)*. Παιδί μου!...

Διόνυσος:                                                     Σὰν ψέμματα τώρα ὅλα εἶναι!

Πέρασαν κεῖνα τὰ κακά.

                                           Τὴν Ἄνοιξη μεῖνε

καὶ τὸ καλοκαῖρι, μαζύ μας, Περσεφόνη.

Εὐωδιαστὰ λουλούδια φέρε, γιατί μόνη,

ἡ θεὰ μητέρα ὅλων μας δὲν θὰ μπορεῖ

τὴ Γῆς ὁλόκληρη νὰ κάνει καρπερή.

Μεῖνε μαζύ μας. Σ’ ἀγαποῦμε, σὲ τιμοῦμε.

Εἶσαι προκομμένη...

                                    Κι’ ἐμπρός, κρασὶ νὰ πιοῦμε!

(Δὲν ὑπάρχει στάλα κρασί).

(Στὴν Περσεφόνη).

Ξέρω, τὸν Χειμώνα, μὲς τὴ Γῆ θὰ κοιμᾶσαι...

Δήμητρα: Περσεφόνη! Τὸ τραγοῦδι μας τὸ θυμᾶσαι;

(Μουσική, Κόσμου ἐκπύρωσις. Ἐν εἴδει χορικοῦ, ἡ Δήμητρα πρώτη, ὕστερα ὁ Διόνυσος, κι’ ἐπαναλαμβάνει ἡ Περσεφόνη, περιφερόμενοι... Τὸ λένε τρεῖς φορές).

Δήμητρα, Διόνυσος, Περσεφόνη:

Ὅταν ἔξω ψιχαλίζει,

                                         ἡ μάννα Γῆ δακρύζει.

Κι’ ὅταν τὰ λουλούδια πάλι ἀνθίζουν,

                                        παιδιά, μὲ γέλοια, τὰ ποτίζουν.

Καὶ σὰν πιεῖς λίγο κρασάκι,

                                        πάει κάτω τὸ φαρμάκι.

(Ἀποχωροῦν).

                                  [Αὐλαία].

~~

(*) Τὸ θεωρῶ σημαντικὸ νὰ μὴν παραλείψω ὅτι καθ’ ὅλες ἀνεξαιρέτως τὶς παραστάσεις, στὴν σκηνὴ τῆς Προσευχῆς, πρῶτον, τὰ παιδιὰ θεατὲς παρακολουθοῦσαν μὲ κομμένη τὴν ἀνάσα καὶ κυρίως θἄλεγα σπαρταροῦσε ἡ καρδιά τους ὅσο ἔβλεπαν τὸν Διόνυσο, χωρὶς νὰ μιλάει, νὰ θλίβεται μὲ τὸ δράμα τῆς Δήμητρας. Ὅταν ὅμως, λίγο ἀργότερα, ἐμφανίζεται ἡ Περσεφόνη, ἄκουγες μιὰν βαθειὰν ἀνακούφιση ἀπὸ μέρους τους. Νομίζω πὼς αὐτὴ ἦταν καὶ ἡ Κάθαρσις ποὺ ἔφερνε ἡ παράστασίς μας. Ἰ.Λ.Σκ.