ΚΛΙΝΟΣΟΦΙΣΤΗΣ, 24 Σεπτεμβρίου 2008, ὥρα 7:42 π.μ.
* Πάλι γιὰ τὴν δασκάλα μου,
τὴν
Βέρα Ζαβιτσιάνου.
Πόσο δίκηο εἶχε πᾶντα...καὶ πόση συνεννόηση βρίσκαμε αὐτοστιγμεί.
1973 - 1974. Στὴν Σχολή, μετὰ ἀπὸ τὸν Μαλβόλιο ("Δωδέκατη Νύχτα"), ἡ Β.Ζ. μοῦ εἶπε νὰ μεταφράσω τὸ "Κεκλεισμένων τῶν θυρῶν" ( Σὰρτρ), γιὰ νὰ μᾶς τὸν διδάξει. Ἐγὼ Ζοζὲφ Γκαρσέν. Θρίαμβος κι' ὰπὸ τοὺς τρεῖς μαθητὲς-ἠθοποιούς. Καὶ ὁ Γιῶργος Μπέλλος, μὲ περίσσια φροντίδα μὲ ἀνέλαβε καὶ ὡς Γιὰν ("Δεσποινὶς Τζούλια", Στρίντμπεργκ) καὶ ὡς Τσέχωφ (" Ἡ γειτωνιὰ τοῦ Τσέχωφ", τοῦ Νότη Πεγιάλη). Τότε ἐρωτεύτηκα τὸν Στρίντμπεργκ καὶ τὴν Ζαβιτσιάνου.
Ἀναζητώντας τὰ πᾶντα γιὰ τὸν Στρίντμπεργκ, βρῆκα, λίγα χρόνια ἀργότερα, τοὺς "Πιστωτές". Σὲ τρεῖς μέρες ἡ μετάφραση ἦταν ἕτοιμη. Χωρὶς νὰ χρειασθεῖ οὔτε μία διόρθωση, οὔτε κἄν δεύτερη ματιά, θεωρήθηκε τέλεια (ἐκδόσεις Μαρῆ 1978, μὲ δύο ὅμως...τυπογραφικά λάθη!). Διάβασα τὸ χειρόγραφο στὸν φίλο μου Δημήτρη Ἰωάννου, - τοῦ ἦρθε κεραυνός. Ἕνας ρόλος γιὰ κεῖνον (μεταφράζοντας ἄκουγα τὴν φωνή του) κι' ἕνας ρόλος γιὰ μένα (...τὴν φωνή μου). Ζήτησε, ὁ Δημήτρης, ἀμέσως ἀπὸ τὸν Ρηγόπουλο καὶ τὴν Ἀναλυτῆ (ἄλλη ἔξοχη θεατρίνα καὶ ἄνθρωπος ἁγνός, φίλη ἀποδεδειγμένη) τὸ θέατρό τους καὶ τοῦ τὸ ὑποσχέθηκαν γιὰ Δευτέρα-Τρίτη. Ἦταν ἡ πρώτη μας λαχτάρα νὰ παίζαμε μαζύ. Ἔλειπε ἡ γυναί-κα ποὺ θὰ ἔπαιζε τὴν Θέκλα.
Θεέ μου, πόσο ἔτρεμα πηγαίνοντας στὸ σπίτι τῆς Βέρας (στὸ Παγκράτι) νὰ τῆς προτείνω... Ἐκείνην ἤθελα, γιατὶ γιὰ τὴν φωνή της μετέφραζα. Ναί, παίζοντας κι' ἀκούγοντας τοὺς ρόλους, ἔτσι ἔγραφα. Ἡ φωνή της, ὁ ἀέρας της, ἡ εὔθραυστη δύναμή της θὰ ταίριαζαν μὲ τὴν εὔθραυστη ἀδυναμία μου ὡς νεαρὸς σύζυγός της καὶ τὴν κατακτηθείσα ἀτσάλινη δύναμη τοῦ Δημήτρη (Γουσταῦος), πρώην συζύγου της, ποὺ λυτρώθηκε ἀπ' αὐτὴν καὶ ἤθελε νὰ λυτρώσει καὶ ἐμένα (Ἀδόλφος) ἤ νὰ μὲ καταστρέψει καὶ, τελικά, πέτυχε αὺτὸ ἀκριβῶς τὸ τελευταῖο, γιὰ νὰ ἐκδικηθεῖ τὴν σατανικὴ Βέρα (Θέκλα). Τί ἀριστούργημα, ἰσάξιο τῶν ἀρχαίων τραγωδιῶν!
Διάβασα τὴν μετάφραση στὴν Βέρα.
Ἄργησα ὧρες νὰ τῆς πῶ τὴν πρόταση. Ἤξερα πὼς θὰ τὴν ἔλεγα σὲ μιὰ καταξιωμένη, ἐγώ, τὸ τίποτα. Καὶ τότε ἐκείνη μοῦ ἔκανε ἕνα σπουδαῖο μάθημα προσγειώσεως (διακριτικά, χωρὶς νὰ τὸ πλασάρει):
- Ἄκουσε, Ἰάνη. Στὸ ἐπάγγελμά μας ὑπάρχουν κάποιοι κανόνες πού, ἄν εἶσαι σωστός, δὲν τοὺς παραβαίνεις ποτέ. Ἐγώ, εἶμαι μιὰ παληὰ ἀναγνωρισμένη ἀπαγγελματίας.
Ἐσύ, τελείωσες μόλις πέρυσι τὴν Σχολή. Σὲ θεωρῶ ἄξιο γιὰ νὰ παίξεις δίπλα μου, ἀλλά δὲν σὲ ξέρει κἄν ἡ ἀγορά. Θὰ ἀρχίσουν τὰ κουτσομπολιά. Θὰ ποῦν πὼς εἶσαι ἀγαπητικός μου καὶ ἆλλα τέτοια. Νὰ θέλεις νὰ λένε γιὰ σένα μόνο τὸ τί δουλειὰ κάνεις, πῶς τὴν κάνεις, ἄν τὴν πετυχαίνεις. Καὶ ποτὲ ὅτι σὲ σπρώξανε, γιατί τότε θὰ σὲ μισήσω. Μπορῶ μόνον νὰ σὲ διδάξω, ἐδῶ, ἰδιωτικά, νὰ ἔρχεσαι στὸ σπίτι. Σὲ θεωρῶ παιδί μου.
Καὶ προσγειώθηκα.
Ποτὲ δὲν πρόδωσα τοὺς δάσκαλούς μου Γιῶργο Μπέλλο, Στέλιο Παπαδάκη, Γρηγόρη Βαφιᾶ καὶ Βέρα Ζαβιτσιάνου.
Πόσο δίκηο εἶχε πᾶντα...καὶ πόση συνεννόηση βρίσκαμε αὐτοστιγμεί.
1973 - 1974. Στὴν Σχολή, μετὰ ἀπὸ τὸν Μαλβόλιο ("Δωδέκατη Νύχτα"), ἡ Β.Ζ. μοῦ εἶπε νὰ μεταφράσω τὸ "Κεκλεισμένων τῶν θυρῶν" ( Σὰρτρ), γιὰ νὰ μᾶς τὸν διδάξει. Ἐγὼ Ζοζὲφ Γκαρσέν. Θρίαμβος κι' ὰπὸ τοὺς τρεῖς μαθητὲς-ἠθοποιούς. Καὶ ὁ Γιῶργος Μπέλλος, μὲ περίσσια φροντίδα μὲ ἀνέλαβε καὶ ὡς Γιὰν ("Δεσποινὶς Τζούλια", Στρίντμπεργκ) καὶ ὡς Τσέχωφ (" Ἡ γειτωνιὰ τοῦ Τσέχωφ", τοῦ Νότη Πεγιάλη). Τότε ἐρωτεύτηκα τὸν Στρίντμπεργκ καὶ τὴν Ζαβιτσιάνου.
Ἀναζητώντας τὰ πᾶντα γιὰ τὸν Στρίντμπεργκ, βρῆκα, λίγα χρόνια ἀργότερα, τοὺς "Πιστωτές". Σὲ τρεῖς μέρες ἡ μετάφραση ἦταν ἕτοιμη. Χωρὶς νὰ χρειασθεῖ οὔτε μία διόρθωση, οὔτε κἄν δεύτερη ματιά, θεωρήθηκε τέλεια (ἐκδόσεις Μαρῆ 1978, μὲ δύο ὅμως...τυπογραφικά λάθη!). Διάβασα τὸ χειρόγραφο στὸν φίλο μου Δημήτρη Ἰωάννου, - τοῦ ἦρθε κεραυνός. Ἕνας ρόλος γιὰ κεῖνον (μεταφράζοντας ἄκουγα τὴν φωνή του) κι' ἕνας ρόλος γιὰ μένα (...τὴν φωνή μου). Ζήτησε, ὁ Δημήτρης, ἀμέσως ἀπὸ τὸν Ρηγόπουλο καὶ τὴν Ἀναλυτῆ (ἄλλη ἔξοχη θεατρίνα καὶ ἄνθρωπος ἁγνός, φίλη ἀποδεδειγμένη) τὸ θέατρό τους καὶ τοῦ τὸ ὑποσχέθηκαν γιὰ Δευτέρα-Τρίτη. Ἦταν ἡ πρώτη μας λαχτάρα νὰ παίζαμε μαζύ. Ἔλειπε ἡ γυναί-κα ποὺ θὰ ἔπαιζε τὴν Θέκλα.
Θεέ μου, πόσο ἔτρεμα πηγαίνοντας στὸ σπίτι τῆς Βέρας (στὸ Παγκράτι) νὰ τῆς προτείνω... Ἐκείνην ἤθελα, γιατὶ γιὰ τὴν φωνή της μετέφραζα. Ναί, παίζοντας κι' ἀκούγοντας τοὺς ρόλους, ἔτσι ἔγραφα. Ἡ φωνή της, ὁ ἀέρας της, ἡ εὔθραυστη δύναμή της θὰ ταίριαζαν μὲ τὴν εὔθραυστη ἀδυναμία μου ὡς νεαρὸς σύζυγός της καὶ τὴν κατακτηθείσα ἀτσάλινη δύναμη τοῦ Δημήτρη (Γουσταῦος), πρώην συζύγου της, ποὺ λυτρώθηκε ἀπ' αὐτὴν καὶ ἤθελε νὰ λυτρώσει καὶ ἐμένα (Ἀδόλφος) ἤ νὰ μὲ καταστρέψει καὶ, τελικά, πέτυχε αὺτὸ ἀκριβῶς τὸ τελευταῖο, γιὰ νὰ ἐκδικηθεῖ τὴν σατανικὴ Βέρα (Θέκλα). Τί ἀριστούργημα, ἰσάξιο τῶν ἀρχαίων τραγωδιῶν!
Διάβασα τὴν μετάφραση στὴν Βέρα.
Ἄργησα ὧρες νὰ τῆς πῶ τὴν πρόταση. Ἤξερα πὼς θὰ τὴν ἔλεγα σὲ μιὰ καταξιωμένη, ἐγώ, τὸ τίποτα. Καὶ τότε ἐκείνη μοῦ ἔκανε ἕνα σπουδαῖο μάθημα προσγειώσεως (διακριτικά, χωρὶς νὰ τὸ πλασάρει):
- Ἄκουσε, Ἰάνη. Στὸ ἐπάγγελμά μας ὑπάρχουν κάποιοι κανόνες πού, ἄν εἶσαι σωστός, δὲν τοὺς παραβαίνεις ποτέ. Ἐγώ, εἶμαι μιὰ παληὰ ἀναγνωρισμένη ἀπαγγελματίας.
Ἐσύ, τελείωσες μόλις πέρυσι τὴν Σχολή. Σὲ θεωρῶ ἄξιο γιὰ νὰ παίξεις δίπλα μου, ἀλλά δὲν σὲ ξέρει κἄν ἡ ἀγορά. Θὰ ἀρχίσουν τὰ κουτσομπολιά. Θὰ ποῦν πὼς εἶσαι ἀγαπητικός μου καὶ ἆλλα τέτοια. Νὰ θέλεις νὰ λένε γιὰ σένα μόνο τὸ τί δουλειὰ κάνεις, πῶς τὴν κάνεις, ἄν τὴν πετυχαίνεις. Καὶ ποτὲ ὅτι σὲ σπρώξανε, γιατί τότε θὰ σὲ μισήσω. Μπορῶ μόνον νὰ σὲ διδάξω, ἐδῶ, ἰδιωτικά, νὰ ἔρχεσαι στὸ σπίτι. Σὲ θεωρῶ παιδί μου.
Καὶ προσγειώθηκα.
Ποτὲ δὲν πρόδωσα τοὺς δάσκαλούς μου Γιῶργο Μπέλλο, Στέλιο Παπαδάκη, Γρηγόρη Βαφιᾶ καὶ Βέρα Ζαβιτσιάνου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου