2020
* Ξεφύλλιζα ἕνα παληὸ περιοδικὸ ποὺ ἔχω ἀρκετὰ τεύχη του καὶ μὲ τὸ ὁποῖο εἶχα, τὰ χρόνια ἐκεῖνα, συνεργαστεῖ...
- ...Τὸ ἔτος 1973 ἔκαναν τὴν ἐμφάνισή τους τὰ «Λαρισαϊκὰ Γράμματα», ἀπὸ τὴν «Λογοτεχνικὴ Ὁμάδα Λαρίσης» (Λ.Ο.Λ.).
Περιοδικὸ τὸ ὁποῖο αὐτοπροσδιορίζεται ὡς «Περιοδικὴ ἔκδοση Λόγου καὶΤέχνης». Τὴν ἄνοιξη τοῦ 1971 μιὰ συντροφιὰ πνευ-
ματικῶν ἀνθρώπων τῆς Λάρισας συνέστησε σωματεῖο μὲ τὴν ἐπωνυμία «Λογοτεχνικὴ Ὁμάδα Λαρίσης». Σκοπὸς τῆς Λ.Ο.Λ.
ἦταν νὰ βοηθήσει μὲ τὶς δραστηριότητές της τὴν πνευματικὴ καὶ καλλιτεχνικὴ ἀνάπτυξη τόσο σὲ τοπικὸ ἐπίπεδο, ὅσο καὶ παν-
θεσσαλικῶς. Τὴν ἀρχικὴ ὁμάδα ἀποτέλεσαν ἕξη ἄτομα: ἡ Λίνα Καράμπα, ὁ δάσκαλος Γιῶργος Ζημιανίτης, ὁ Νίκος Κύρκος,
ὁ Ἠλίας Κατσάνος (Τίνος Ἀλασάκης), ὁ Στέλιος Ντόμαλης καὶ ὁ Κώστας Κωτούλας, - ἡ «Ὁμάδα τῶν Ἕξη» ὅπως τὴν ἀπο-
καλοῦσαν. Ἀργότερα προστέθηκαν ἡ Βέτα Περβανίδου, ἡ Ἐλισάβετ Γιασεμίδου καὶ ἡ Ἕλενα Γκουντάρα- Σωτηράκη, μαθή-
τρια Λυκείου τότε. Ὅλοι τους ἦταν ἄνθρωποι τοῦ πνεύματος, μὲ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον στὸν πεζὸ καὶ τὸν ποιητικὸ λόγο.
Ὅλα τὰ χρόνια τῆς παρουσίας τῆς Λ.Ο.Λ. στὴν πνευματικὴ κίνηση τῆς Λάρισας, πρόεδρος ἦταν ὁ Νίκος Κύρκος καὶ Γενικὸς
Γραμματέας ὁ Γιῶργος Ζημιανίτης.
~~~~~
Ἀπ' ὅλους αὐτοὺς δὲν γνώριζα οὔτε ἕναν προσωπικῶς.
Οὔτε θυμᾶμαι πῶς ἔμαθα τὴν ὕπαρξη τοῦ περιοδικοῦ - μᾶλλον θὰ μοῦ κουβέντιασε κάποιος γνωστός μου.
Ἔστειλα καὶ μοῦ δημοσίευσαν μερικὰ ποιήματα, τὸ διήγημα <Ἕνας Ντόριαν μιλάει στὴν καρδιὰ τοῦ Ἰάνη> καὶ τὸ κείμενο
ποὺ θὰ παραθέσω πιὸ κάτω.
Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη περνοῦσα πολὺ ἄσχημα, μεταφράζοντας βιβλία ἐπὶ τουλάχιστον 14 ὧρες ἡμερησίως, μὴ ἀργιῶν ἐξαιρουμέ-
νων, γιὰ νὰ βγάζω τὸ ψωμί μου καὶ τῆς μητέρας μου. Οὔτε κἄν συνδρομὴ στὸ περιοδικὸ δὲν μποροῦσα νὰ κάνω.
Αἰσθάνομαι μία παράξενη συμπάθεια, ὄχι ἁπλῶς εὐγνωμοσύνη, γι' αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ τὴν συνδιάζω μὲ τὸ ὅτι στὴν
ἐποχή μας δὲν ὑπάρχει δικαιολογία νὰ μὴν ψάξεις, νὰ μὴν πεῖς, ἀπὸ τὸ σπίτι σου καὶ μόνο, σ' αὐτοὺς ποὺ θέλεις...
Καὶ ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ τῶν ἡμερῶν:
Καλὴ χρονιὰ
σὲ ὅλους σας.
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο,
μεταφραστὴς - ἠθοποιός,
λογοτέχνης.
* * *
Περιοδικὸ "Λαρισαϊκὰ Γράμματα", τεῦχος Ἰανουαρίου-Φεβρουαρίου 1975.
Θέματα τέχνης.
Μία λάμψη γυμνῆς ἀλήθειας
ἤ
Ζὼρζ Ριμπεμὸν-Ντεσαίνιη / Georges Ribemont-Dessaignes.
τοῦ Ἰάνη Λὸ Σκόκκο.
Εἶναι ἀλήθεια, οἱ ποιητὲς μᾶς ἐνθουσιάζουν. Ὄχι σπάνια, τὰ λατρεμένα τοῦτα μηδενικά, ποὺ τὄχουν "βίτσιο" τους νὰ φωνάζουν
τὸ σπαραχτικό τους "ὄχι"στὰ πλήθη κι' ὕστερα νὰ φεύγουν τόσο μακρυά τους (κι' ὅλο κοντά τους), οἱ ποιητὲς μᾶς ἐπιβάλλονται
μ' ἕναν ἀσύλληπτο δικό τους τρόπο καὶ γιὰ μιὰ στιγμὴ μᾶς μηδενίζουν... Ἄν θυμηθοῦμε κάποιον στίχο τοῦ Ζὼρζ Ριμπεμὸν-Ντε-
σαίνιη, οἱ ποιητὲς θέλουν καὶ πρέπει νὰ εἶναι καὶ εἶναι "οἱ κηπουροὶ τῆς καρδιᾶς μας": καὶ ὅταν μᾶς συγκινοῦν καὶ ὅταν μᾶς στρέ-
φουν τὸ βλέμμα μέσα μας, ὅπου θὰ δοῦμε ν' ἀνθίζουνε λαμπρὰ στολίδια κι' ἀνίκητες ἀσκήμιες.
Ὅμως δὲν κακιώνουμε ποτὲ μ' αὐτούς, γιατί - τὸ ξέρουμε - κοντά τους ὁ πόνος γίνεται τραγοῦδι, ἡ χαρὰ τρικλίζει στὸ καθρέπτι-
σμα τῆς συνείδησης, ὁ σπαραγμὸς νικιέται ἀπὸ τὸν ἔρωτα, ὁ θάνατος ἁσπάζεται τὸ κλάμα...Μᾶς χωρίζουνε, μ' ἆλλα λόγια, τόσες
ψευδαισθήσεις γιὰ χάρη μιᾶς ἄλλης ψευδαίσθησης: τὴν ζωή.
Ἀλλὰ καὶ κάποτε, ἴσως συστηματικά, στριγγλίζουν τὴν ἀλήθεια γιὰ τὸν κίνδυνο τῆς πλάνης. Κι' ἀλήθεια, ἐνῶ ἐμεῖς αὐτοκτονοῦμε
δημιουργῶντας π.χ. ἤθη καὶ ἔθιμα, οἱ ποιητές, ἀντιθέτως, ἀνασταίνονται καὶ μᾶς ἀνασταίνουν διαλέγοντας - σὲ ἔνδειξη ἀγάπης
καὶ διαμαρτυρίας - ἀπ' τὰ ὑλικὰ τῆς λανθάνουσας ζωῆς μας ὅ,τι ἐξυπηρετεῖ τὸ ὕφος τους (καὶ μόνον) καὶ μᾶς συνοδεύουνἀρνητικὰ-
θαρρετά: ἀσυμβίβαστα.
Ἀλήθεια, ἡ αἰσθητικὴ γιὰ τὸν καλλιτέχνη εἶναι ὅ,τι καὶ μιὰ καλὴ πράξη γιὰ ἕναν ἆλλον.
Καὶ ὁ Ζὼρζ Ριμπεμὸν-Ντεσαίνιη (γεννήθκε τὸ 1844) εἶναι ἰδανικὸς ἐπαναστάτης ἀρτίστας. Μαζὺ μὲ τοὺς Τριστὰν Τζαρὰ καὶ
Φρανσὶς Πικαμπιά, ἀντιπροσωπεύει τὸν γαλλικὸ ντανταϊσμό - σχολὴ ποὺ ὅπως ξέρουμε πρωτοφάνηκε στὴν Ζυρίχη τὸ 1916. Εἶ-
ναι γεννημένοι-κυριευμένοι ἀπὸ τὸ "τίποτα καὶ ὅλα", χάρη τῆς ἰδιόρρυθμης καὶ τόσο γνήσιας τεχνοκρατίας τους.
Ὁ Ζὼρζ Ριμπαμὸν-Ντεσαίνιη ὑπῆρξε:
* Ζ ω γ ρ ά φ ο ς. Τελειώνοντας σπουδὲς στὴν Ἀκαντεμὶ Ζυλιάν, παρακολουθεῖ μαθήματα στὴν Σχολὴ Καλῶν Τεχνῶν, ποὺ τὸν
γοητεύει , καὶ ἔχοντας πᾶντα τὴν προστασία τῶν δικῶν του, ποὺ τὸν καμαρώνουν. Δέχεται ἔξυπνα τὴν ἐπίδραση τοῦ ἰμπρεσιονι-
σμοῦ, τῶν Ναμπί, τῶν Κινέζων καὶ τῶν Γιαπωνέζων καὶ ἐκθέτει στὸ Σαλόνι τῶν Ἀνεξαρτήτων. Ὡστόσο, τὸ 1913, παύει νὰ τὸν ἐν-
διαφέρει ἡ ζωγραφικὴ καὶ χάνονται οἱ περισσότεροι πίνακές του.
Ἀρχίζει τότε νὰ δέχεται τὴν ἐπίδραση τοῦ ντανταϊσμοῦ καὶ τὸ λέει: " Ἡ νέα αὐτὴ τεχνοτροπία ἀδιαφορεῖ γιὰ τὴν τέχνη καὶ κάνει
τέχνη". Πῶς; "...Φτύνει στὸν ἀέρα κι' αὐτὸ ποὺ πέφτει στὰ μάτια σας εἶναι Τέχνη καὶ σᾶς ραντίζει τὰ βλέφαρα". Καὶ νά πῶς ἐξη-
γεῖ στὸ βιβλίο του "Κιόλας κάποτε" τὴ σπουδαιότητα τῆς τέχνης τῶν ντανταϊστῶν: οἱ συχνὲς ἀλλαγὲς στὶς καλλιτεχνικὲς συλλή-
ψεις φέρανε μέσα στὸν κόσμο μιὰ παθητικὴ ἀνάγκη ἀ λ λ α γ ῆ ς, ποὺ εἶχε καὶ τὸ ἑξῆς ἀπρόοπτο ἤ ἐνδεχόμενο: οἱ ρίζες τῆς παρα-
δοσιακῆς τέχνης (εἴτε πρόκειται γιὰ λογοτεχνία εἴτε γιὰ ζωγραφικὴ ἤ μουσικὴ κτλ) φάνηκαν ἄρρωστες καὶ οἱ δεσμοί, τὰ πιστεύω,
ὅλα ρημαγμένα. Ἔτσι, ὁ νταντὰ κέρδισε ἔδαφος μὲ τὸ νὰ κρύβει μέσα του ἄρνηση καὶ ἐλευθερία κάθε ἆλλο ἀπὸ ἀστεῖες: ὑπῆρξε
λυτρωτής.
* Μ ο υ σ ι κ ό ς. Τὸ μόνο ποὺ μπορεῖ νὰ ξέρουμε, εἶναι πὼς, στὴν μουσική, ὁ Ντεσαίνιη, ἀπέτυχε. Ἀλλὰ, σὰν...
* Θ ε α τ ρ ι κ ὸ ς σ υ γ γ ρ α φ έ ας. Ἐδῶ, δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία, θριάμβευσε. " Ὁ Αὐτοκράτωρ τῆς Κίνας" κρίθηκε σὰν ἀποκο-
ρύφωμα τῆς ντανταϊστικῆς δραματουργίας. Ἀνέβηκε ἀπὸ τὸν Ὠτὰν-Λαρὰ τὸ 1921 γιὰ νὰ κερδίσει θριαμβευτικὰ χειροκροτήματα
- φαινόμενο ποὺ ἀποδείχνει ὅτι τὰ παράλογα λόγια τοῦ Ριμπεμὸν-Ντσαίνιη ἦταν ἀληθινά. Ἄλλωστε, τὸ παράλογο θέατρό του γέν-
νησε τὸν Ἀλμπὲρ Καμὺ καὶ τὸν Εὐγένιο Ἰονέσκο.
Ἀνάλογη ἐπιτυχία εἶχαν καὶ τ' ἆλλα ἔργα του: τὸ "Βουβὸ καναρίνι", ὁ "Δήμιος τοῦ Περοῦ", ποὺ εἶναι, μαζὺ μὲ τὸν "Αὐτοκράτωρα",
ἡ ἴδια ἡ καρδιὰ τῆς τέχνης του.
* Μ υ θ ι σ τ ο ρ ι ο γ ρ ά φ ο ς. Στὴν "Στρουθοκάμηλο μὲ τὰ κλειστὰ μάτια" μπερδεύει τὸν ἔρωτα μὲ τὸν πόλεμο, τὸ κακόφημο
σπίτι, τὴν ἐπανάσταση, τὴν πολιτικὴ καὶ θριαμβεύει καὶ πάλι. Μὰ ἰδιαίερα ἀρέσει ἡ " Ἀριάν". Ποιά εἶναι ἡ Ἀριάν; Ὅλος ὁ κόσμος
ρωτᾶ νὰ μάθει...Ἔ, λοιπόν, " μιὰ μέρα ἡ ἀλήθεια τσίτσιδη βγῆκε ἀπὸ τὴν ἄβυσσό της καὶ..." τὰ ἔβαλε μὲ ὅλον τὸν κόσμο: μὲ τὴν
ἐκκλησία, μὲ τὸ θέατρο, μὲ τὸ σχολεῖο (...οἱ Γᾶλλοι δὲν ἔχουν...καθαρεύουσα ὡστόσο!...), μὲ τὴν..., μὲ τὸ... Μέσα σὲ μιὰ μέρα, ἡ
Ἀριὰν ἔσχισε ὅ,τι γραφτὸ καὶ ἄγραφο... Τελικά, ὅπως "τῆς ταίριαζε", ἡ τσίτσιδη ἀλήθεια ἔπεσε θύμα ἑνὸς οὐρακοτάγκου! Μαντέψ-
τε ποιός μπορεῖ νὰ εἶναι!...
Μὲ τὴν "Κλάρα" ὁ Ντσαίνιη ξαναγίνεται παιδί.
* Π ο ι η τ ή ς. Μᾶς χάρισε μία θαυμάσια συλλογή, τοὺς " Ἴσκιους" (1942) , ὅπου ὁ ποιητὴς παίζει πανέξυπνα μὲ τὶς λέξεις καὶ
τοὺς ἤχους, γιὰ νὰ κρύψει τὶς τεράστιες διαστάσεις τῆς ἀλήθειας ποὺ φαρμακώθηκε.
* Ξεφύλλιζα ἕνα παληὸ περιοδικὸ ποὺ ἔχω ἀρκετὰ τεύχη του καὶ μὲ τὸ ὁποῖο εἶχα, τὰ χρόνια ἐκεῖνα, συνεργαστεῖ...
- ...Τὸ ἔτος 1973 ἔκαναν τὴν ἐμφάνισή τους τὰ «Λαρισαϊκὰ Γράμματα», ἀπὸ τὴν «Λογοτεχνικὴ Ὁμάδα Λαρίσης» (Λ.Ο.Λ.).
Περιοδικὸ τὸ ὁποῖο αὐτοπροσδιορίζεται ὡς «Περιοδικὴ ἔκδοση Λόγου καὶΤέχνης». Τὴν ἄνοιξη τοῦ 1971 μιὰ συντροφιὰ πνευ-
ματικῶν ἀνθρώπων τῆς Λάρισας συνέστησε σωματεῖο μὲ τὴν ἐπωνυμία «Λογοτεχνικὴ Ὁμάδα Λαρίσης». Σκοπὸς τῆς Λ.Ο.Λ.
ἦταν νὰ βοηθήσει μὲ τὶς δραστηριότητές της τὴν πνευματικὴ καὶ καλλιτεχνικὴ ἀνάπτυξη τόσο σὲ τοπικὸ ἐπίπεδο, ὅσο καὶ παν-
θεσσαλικῶς. Τὴν ἀρχικὴ ὁμάδα ἀποτέλεσαν ἕξη ἄτομα: ἡ Λίνα Καράμπα, ὁ δάσκαλος Γιῶργος Ζημιανίτης, ὁ Νίκος Κύρκος,
ὁ Ἠλίας Κατσάνος (Τίνος Ἀλασάκης), ὁ Στέλιος Ντόμαλης καὶ ὁ Κώστας Κωτούλας, - ἡ «Ὁμάδα τῶν Ἕξη» ὅπως τὴν ἀπο-
καλοῦσαν. Ἀργότερα προστέθηκαν ἡ Βέτα Περβανίδου, ἡ Ἐλισάβετ Γιασεμίδου καὶ ἡ Ἕλενα Γκουντάρα- Σωτηράκη, μαθή-
τρια Λυκείου τότε. Ὅλοι τους ἦταν ἄνθρωποι τοῦ πνεύματος, μὲ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον στὸν πεζὸ καὶ τὸν ποιητικὸ λόγο.
Ὅλα τὰ χρόνια τῆς παρουσίας τῆς Λ.Ο.Λ. στὴν πνευματικὴ κίνηση τῆς Λάρισας, πρόεδρος ἦταν ὁ Νίκος Κύρκος καὶ Γενικὸς
Γραμματέας ὁ Γιῶργος Ζημιανίτης.
~~~~~
Ἀπ' ὅλους αὐτοὺς δὲν γνώριζα οὔτε ἕναν προσωπικῶς.
Οὔτε θυμᾶμαι πῶς ἔμαθα τὴν ὕπαρξη τοῦ περιοδικοῦ - μᾶλλον θὰ μοῦ κουβέντιασε κάποιος γνωστός μου.
Ἔστειλα καὶ μοῦ δημοσίευσαν μερικὰ ποιήματα, τὸ διήγημα <Ἕνας Ντόριαν μιλάει στὴν καρδιὰ τοῦ Ἰάνη> καὶ τὸ κείμενο
ποὺ θὰ παραθέσω πιὸ κάτω.
Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη περνοῦσα πολὺ ἄσχημα, μεταφράζοντας βιβλία ἐπὶ τουλάχιστον 14 ὧρες ἡμερησίως, μὴ ἀργιῶν ἐξαιρουμέ-
νων, γιὰ νὰ βγάζω τὸ ψωμί μου καὶ τῆς μητέρας μου. Οὔτε κἄν συνδρομὴ στὸ περιοδικὸ δὲν μποροῦσα νὰ κάνω.
Αἰσθάνομαι μία παράξενη συμπάθεια, ὄχι ἁπλῶς εὐγνωμοσύνη, γι' αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ τὴν συνδιάζω μὲ τὸ ὅτι στὴν
ἐποχή μας δὲν ὑπάρχει δικαιολογία νὰ μὴν ψάξεις, νὰ μὴν πεῖς, ἀπὸ τὸ σπίτι σου καὶ μόνο, σ' αὐτοὺς ποὺ θέλεις...
Καὶ ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ τῶν ἡμερῶν:
Καλὴ χρονιὰ
σὲ ὅλους σας.
Ἰάνης Λὸ Σκόκκο,
μεταφραστὴς - ἠθοποιός,
λογοτέχνης.
* * *
Περιοδικὸ "Λαρισαϊκὰ Γράμματα", τεῦχος Ἰανουαρίου-Φεβρουαρίου 1975.
Θέματα τέχνης.
Μία λάμψη γυμνῆς ἀλήθειας
ἤ
Ζὼρζ Ριμπεμὸν-Ντεσαίνιη / Georges Ribemont-Dessaignes.
τοῦ Ἰάνη Λὸ Σκόκκο.
Εἶναι ἀλήθεια, οἱ ποιητὲς μᾶς ἐνθουσιάζουν. Ὄχι σπάνια, τὰ λατρεμένα τοῦτα μηδενικά, ποὺ τὄχουν "βίτσιο" τους νὰ φωνάζουν
τὸ σπαραχτικό τους "ὄχι"στὰ πλήθη κι' ὕστερα νὰ φεύγουν τόσο μακρυά τους (κι' ὅλο κοντά τους), οἱ ποιητὲς μᾶς ἐπιβάλλονται
μ' ἕναν ἀσύλληπτο δικό τους τρόπο καὶ γιὰ μιὰ στιγμὴ μᾶς μηδενίζουν... Ἄν θυμηθοῦμε κάποιον στίχο τοῦ Ζὼρζ Ριμπεμὸν-Ντε-
σαίνιη, οἱ ποιητὲς θέλουν καὶ πρέπει νὰ εἶναι καὶ εἶναι "οἱ κηπουροὶ τῆς καρδιᾶς μας": καὶ ὅταν μᾶς συγκινοῦν καὶ ὅταν μᾶς στρέ-
φουν τὸ βλέμμα μέσα μας, ὅπου θὰ δοῦμε ν' ἀνθίζουνε λαμπρὰ στολίδια κι' ἀνίκητες ἀσκήμιες.
Ὅμως δὲν κακιώνουμε ποτὲ μ' αὐτούς, γιατί - τὸ ξέρουμε - κοντά τους ὁ πόνος γίνεται τραγοῦδι, ἡ χαρὰ τρικλίζει στὸ καθρέπτι-
σμα τῆς συνείδησης, ὁ σπαραγμὸς νικιέται ἀπὸ τὸν ἔρωτα, ὁ θάνατος ἁσπάζεται τὸ κλάμα...Μᾶς χωρίζουνε, μ' ἆλλα λόγια, τόσες
ψευδαισθήσεις γιὰ χάρη μιᾶς ἄλλης ψευδαίσθησης: τὴν ζωή.
Ἀλλὰ καὶ κάποτε, ἴσως συστηματικά, στριγγλίζουν τὴν ἀλήθεια γιὰ τὸν κίνδυνο τῆς πλάνης. Κι' ἀλήθεια, ἐνῶ ἐμεῖς αὐτοκτονοῦμε
δημιουργῶντας π.χ. ἤθη καὶ ἔθιμα, οἱ ποιητές, ἀντιθέτως, ἀνασταίνονται καὶ μᾶς ἀνασταίνουν διαλέγοντας - σὲ ἔνδειξη ἀγάπης
καὶ διαμαρτυρίας - ἀπ' τὰ ὑλικὰ τῆς λανθάνουσας ζωῆς μας ὅ,τι ἐξυπηρετεῖ τὸ ὕφος τους (καὶ μόνον) καὶ μᾶς συνοδεύουνἀρνητικὰ-
θαρρετά: ἀσυμβίβαστα.
Ἀλήθεια, ἡ αἰσθητικὴ γιὰ τὸν καλλιτέχνη εἶναι ὅ,τι καὶ μιὰ καλὴ πράξη γιὰ ἕναν ἆλλον.
Καὶ ὁ Ζὼρζ Ριμπεμὸν-Ντεσαίνιη (γεννήθκε τὸ 1844) εἶναι ἰδανικὸς ἐπαναστάτης ἀρτίστας. Μαζὺ μὲ τοὺς Τριστὰν Τζαρὰ καὶ
Φρανσὶς Πικαμπιά, ἀντιπροσωπεύει τὸν γαλλικὸ ντανταϊσμό - σχολὴ ποὺ ὅπως ξέρουμε πρωτοφάνηκε στὴν Ζυρίχη τὸ 1916. Εἶ-
ναι γεννημένοι-κυριευμένοι ἀπὸ τὸ "τίποτα καὶ ὅλα", χάρη τῆς ἰδιόρρυθμης καὶ τόσο γνήσιας τεχνοκρατίας τους.
Ὁ Ζὼρζ Ριμπαμὸν-Ντεσαίνιη ὑπῆρξε:
* Ζ ω γ ρ ά φ ο ς. Τελειώνοντας σπουδὲς στὴν Ἀκαντεμὶ Ζυλιάν, παρακολουθεῖ μαθήματα στὴν Σχολὴ Καλῶν Τεχνῶν, ποὺ τὸν
γοητεύει , καὶ ἔχοντας πᾶντα τὴν προστασία τῶν δικῶν του, ποὺ τὸν καμαρώνουν. Δέχεται ἔξυπνα τὴν ἐπίδραση τοῦ ἰμπρεσιονι-
σμοῦ, τῶν Ναμπί, τῶν Κινέζων καὶ τῶν Γιαπωνέζων καὶ ἐκθέτει στὸ Σαλόνι τῶν Ἀνεξαρτήτων. Ὡστόσο, τὸ 1913, παύει νὰ τὸν ἐν-
διαφέρει ἡ ζωγραφικὴ καὶ χάνονται οἱ περισσότεροι πίνακές του.
Ἀρχίζει τότε νὰ δέχεται τὴν ἐπίδραση τοῦ ντανταϊσμοῦ καὶ τὸ λέει: " Ἡ νέα αὐτὴ τεχνοτροπία ἀδιαφορεῖ γιὰ τὴν τέχνη καὶ κάνει
τέχνη". Πῶς; "...Φτύνει στὸν ἀέρα κι' αὐτὸ ποὺ πέφτει στὰ μάτια σας εἶναι Τέχνη καὶ σᾶς ραντίζει τὰ βλέφαρα". Καὶ νά πῶς ἐξη-
γεῖ στὸ βιβλίο του "Κιόλας κάποτε" τὴ σπουδαιότητα τῆς τέχνης τῶν ντανταϊστῶν: οἱ συχνὲς ἀλλαγὲς στὶς καλλιτεχνικὲς συλλή-
ψεις φέρανε μέσα στὸν κόσμο μιὰ παθητικὴ ἀνάγκη ἀ λ λ α γ ῆ ς, ποὺ εἶχε καὶ τὸ ἑξῆς ἀπρόοπτο ἤ ἐνδεχόμενο: οἱ ρίζες τῆς παρα-
δοσιακῆς τέχνης (εἴτε πρόκειται γιὰ λογοτεχνία εἴτε γιὰ ζωγραφικὴ ἤ μουσικὴ κτλ) φάνηκαν ἄρρωστες καὶ οἱ δεσμοί, τὰ πιστεύω,
ὅλα ρημαγμένα. Ἔτσι, ὁ νταντὰ κέρδισε ἔδαφος μὲ τὸ νὰ κρύβει μέσα του ἄρνηση καὶ ἐλευθερία κάθε ἆλλο ἀπὸ ἀστεῖες: ὑπῆρξε
λυτρωτής.
* Μ ο υ σ ι κ ό ς. Τὸ μόνο ποὺ μπορεῖ νὰ ξέρουμε, εἶναι πὼς, στὴν μουσική, ὁ Ντεσαίνιη, ἀπέτυχε. Ἀλλὰ, σὰν...
* Θ ε α τ ρ ι κ ὸ ς σ υ γ γ ρ α φ έ ας. Ἐδῶ, δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία, θριάμβευσε. " Ὁ Αὐτοκράτωρ τῆς Κίνας" κρίθηκε σὰν ἀποκο-
ρύφωμα τῆς ντανταϊστικῆς δραματουργίας. Ἀνέβηκε ἀπὸ τὸν Ὠτὰν-Λαρὰ τὸ 1921 γιὰ νὰ κερδίσει θριαμβευτικὰ χειροκροτήματα
- φαινόμενο ποὺ ἀποδείχνει ὅτι τὰ παράλογα λόγια τοῦ Ριμπεμὸν-Ντσαίνιη ἦταν ἀληθινά. Ἄλλωστε, τὸ παράλογο θέατρό του γέν-
νησε τὸν Ἀλμπὲρ Καμὺ καὶ τὸν Εὐγένιο Ἰονέσκο.
Ἀνάλογη ἐπιτυχία εἶχαν καὶ τ' ἆλλα ἔργα του: τὸ "Βουβὸ καναρίνι", ὁ "Δήμιος τοῦ Περοῦ", ποὺ εἶναι, μαζὺ μὲ τὸν "Αὐτοκράτωρα",
ἡ ἴδια ἡ καρδιὰ τῆς τέχνης του.
* Μ υ θ ι σ τ ο ρ ι ο γ ρ ά φ ο ς. Στὴν "Στρουθοκάμηλο μὲ τὰ κλειστὰ μάτια" μπερδεύει τὸν ἔρωτα μὲ τὸν πόλεμο, τὸ κακόφημο
σπίτι, τὴν ἐπανάσταση, τὴν πολιτικὴ καὶ θριαμβεύει καὶ πάλι. Μὰ ἰδιαίερα ἀρέσει ἡ " Ἀριάν". Ποιά εἶναι ἡ Ἀριάν; Ὅλος ὁ κόσμος
ρωτᾶ νὰ μάθει...Ἔ, λοιπόν, " μιὰ μέρα ἡ ἀλήθεια τσίτσιδη βγῆκε ἀπὸ τὴν ἄβυσσό της καὶ..." τὰ ἔβαλε μὲ ὅλον τὸν κόσμο: μὲ τὴν
ἐκκλησία, μὲ τὸ θέατρο, μὲ τὸ σχολεῖο (...οἱ Γᾶλλοι δὲν ἔχουν...καθαρεύουσα ὡστόσο!...), μὲ τὴν..., μὲ τὸ... Μέσα σὲ μιὰ μέρα, ἡ
Ἀριὰν ἔσχισε ὅ,τι γραφτὸ καὶ ἄγραφο... Τελικά, ὅπως "τῆς ταίριαζε", ἡ τσίτσιδη ἀλήθεια ἔπεσε θύμα ἑνὸς οὐρακοτάγκου! Μαντέψ-
τε ποιός μπορεῖ νὰ εἶναι!...
Μὲ τὴν "Κλάρα" ὁ Ντσαίνιη ξαναγίνεται παιδί.
* Π ο ι η τ ή ς. Μᾶς χάρισε μία θαυμάσια συλλογή, τοὺς " Ἴσκιους" (1942) , ὅπου ὁ ποιητὴς παίζει πανέξυπνα μὲ τὶς λέξεις καὶ
τοὺς ἤχους, γιὰ νὰ κρύψει τὶς τεράστιες διαστάσεις τῆς ἀλήθειας ποὺ φαρμακώθηκε.
0 .
Κλινογατοηδυεπέστερος ἀπὸ πάσης ἄλλης προτέρας ἐποχῆς.
* Ἠθοποιοί εἴμαστε, ὅ,τι πιό ἀέρινο, φίλε!
* Ἠθοποιοί εἴμαστε, ὅ,τι πιό ἀέρινο, φίλε!
0 .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου