~
Κλινοσοφιστεῖες
~
Μετάφρασις καὶ Ἀντρὲ Ζίντ.
Γράφει ὁ Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
.......................................................καὶ ξάπλωσα γυμνούλης, μὲ τὸ χέρι ἐκεῖ. Ὁπότε θυμήθηκα:
~
1968. Ἀντρὲ Ζίντ: " Ὁ Ἀνηθικολόγος". Ἡ πρώτη μου μετάφραση. Τρεῖς ἄνθρωποι ὑπῆρξαν οἱ ἠθικοὶ αὐτουργοὶ
ποὺ ἔγινα - παρὰ τὴν θέλησή μου - ἐραστὴς τοῦ μεταγλωττίζειν: Βάσια Ζαριφοπούλου, Εὐτυχία Μαράτου, Νί-
κος Παλιούρας. Κι' ἆλλοι τρεῖς, ποὺ παρακινοῦσαν τοὺς τρεῖς ποὺ μ' ἔσπρωχναν: Εὐανθία Ταμβάκη (δικηγόρος),
Κυριακὴ Μαμώνη (φιλόλογος, λάτρης τοῦ Βιζυηνοῦ), Γιάννης Κιουχτσόγλου (δικηγόρος, ἄφταστος μεταφραστής).
Στὸ σημεῖο αὐτὸ κάνω τὴν ἀπαραίτητη, νομίζω, προσθήκη-παρένθεση αὐτή: τὸν Φεβρουάριο 1968 ἔμεινα χωρὶς
δουλειά, μὲ διώξανε ἐπειδὴ εἶχα σχετικῶς μακρυὰ μαλλιὰ καὶ δὲν κουρευόμουν, οὔτε ἀνεχόμουν ταπεινώσεις. Εἶ-
χα δὲ ἀγοράσει ἕνα βιβλίο μὲ δόσεις καὶ πῆγα νὰ τὸ ἐξοφλήσω, νὰ μὴν χρωστάω. Ὁ ἐκδότης Παλιούρας, μόλις μὲ
εἶδε, σὰν νὰ ἠλεκτρίστηκε. Μὲ ξεψάχνισε νὰ δεῖ ἄν ὄντως ἤμουν ἄνθρωπος τῶν Γραμμάτων, ὅπως ἔμοιαζα. Καὶ
ἐπέμενε νὰ δοκιμάσω τὴν Μετάφραση. Μ' ἔσκασε. Μοῦ ἔδωσε καὶ τὸν "Ἀνηθικολόγο" νὰ δοκίμαζα τὶς δυνατότη-
τές μου σὲ μία-δύο σελίδες καὶ νὰ τοῦ τὶς πήγαινα.
Τὸ ἀπόγευμα, στὸ Γαλλικὸ Ἰνστιτοῦτο, ἡ ἐξαιρετικὴ φίλη καὶ συμμαθήτριά μου Εὐτυχία Μαράτου μοῦ ἔφερε ἕνα
δῶρο: τὸν..."Ἀνηθικολόγο"!...
Γιὰ τὸ βράδυ, ἡ Βάσια, μοῦ εἶχε κλείσει ραντεβοὺ μὲ τὴν φίλη τῆς κας Μαμώνη, τὴν κα Ταμβάκη, ποὺ θὰ μὲ σύ-
σταινε κάπου σ' ἐκδοτικὸ οἶκο (γιὰ διορθωτή), ἡ ὁποία μὲ πῆγε στὸν συνάδελφό της τὸν κο Κιουχτσόγλου, ὁ ὁποῖος
ἀμέσως μὲ πῆρε γιὰ νὰ πᾶμε στὸν ἐκδότη ποὺ ἤξερε.
Καὶ βρεθήκαμε πάλι... στὶς ἐκδόσεις τοῦ Νίκου Παλιούρα.
Μέσα στὴν ἴδια μέρα, σύμπτωση, τρεῖς φορὲς "Ἀνηθικολόγος".
Καὶ στὸ μυθιστόρημα αὐτὸ εἶδα πὼς ὁ ἴδιος ὁ Ζίντ, νέος, ἀποκάλυψε τὴν ὁμοφυλοφιλία του καὶ τὴν καλλιέργησε.
Μιλοῦσα τόσο ἐνθουσιωδῶς ποὺ σύντομα δημιουργήθηκε κάτι σὰν...ἀκαδημία, μὲ ἐμένα Πλάτωνα (!) καὶ τοὺς φί-
λους μου νὰ ξενυχτᾶμε στὰ καφενεῖα ἤ στὴν Πνύκα, γιὰ νὰ τοὺς πῶ ὅ,τι νεώτερο γιὰ τὸν γᾶλλο συγγραφέα. Κι'
ἐγώ, μὲ Ζὶντ ξυπνοῦσα, μὲ Ζὶντ κοιμόμουνα καὶ Ζὶντ ἀνάσαινα, ἐπὶ μῆνες.
Μὴν πεῖτε πὼς δὲν εἶχα κάτι...καινούργιο νὰ σᾶς πῶ καὶ μοῦ λείπουν τὰ θέματα, οἱ ἐμπνεύσεις καὶ ἡ καύλα. Γιὰ
χάρη σας ἀναπολῶ. Νά λίγα ἀποσπάσματα:
* « Εἶναι ἀτέλειωτη ἡ ἀνθρώπινη ὀκνηρία. Εἶναι ὁ θρίαμβος τῆς νωθρότητας ἐνάντια στοὺς πιὸ λεπτοὺς νόμους. Κά-
ποτε τὴν ὀνομάζουνε σωφροσύνη. Ἐμποδίζει ὅ,τι εἶναι νὰ 'ρθεῖ, νὰ 'ρθεῖ γρήγορα.
» ...Λίγοι ἄνθρωποι ἀγαποῦν ἀληθινὰ τὴν ζωὴ καὶ ἀπόδειξη εἶναι ὁ φόβος τῆς ἀλλαγῆς. Ὅ,τι θέλουμε νὰ ἀλλάξουμε
λιγώτερο, αὐτὸ εἶναι μιὰ φωληὰ καὶ μέσα ἡ σκέψη μας...
» Ὅμως, τὸ πρῶτο πρόβλημα εἶναι ἡ ἠθική. Ὁ ἄνθρωπος κρύβει μέσα του πιὸ ἐνδιαφέρον ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, για-
τί αὐτόν - καὶ ὄχι αὐτούς - ἔπλασε ὁ Θεὸς καθ' ὁμοίωσίν Του. Ὁ ἕνας ἔχει πιὸ μεγάλη σημασία ἀπὸ τοὺς ἄλλους.
» Μάλιστα, μία καὶ μόνη εἶναι ἡ ἀπάντηση σ' ὁποιαδήποτε ἐρωτήματα. Καὶ νά ἡ ἀπάντηση: ὁ Ἄνθρωπος». [Ἔτσι
ἔλυσε ὁ Οἰδίπους τὸ αἴνιγμα τῆς Σφιγγός]. « Καὶ τοῦτος ὁ ἄνθρωπος, γιὰ τὸν καθένα μας εἶναι: τὸ Ἐγώ».
Ὁ Ζὶντ (ποὺ μεγάλωσε σὲ αὐστηρὰ χριστιανικὸ περιβᾶλλον) εἶχε ἀκόμα ἠθικὰ καὶ σεξουαλικὰ προβλήματα. Νά τί
διάβαζε (κάποτε, ἀπὸ τὸν Ντοστογιέφσκυ): « Λοιπόν, ἄν θά 'μαι ἀπρόσωπος, θὰ γίνω εὐτυχισμένος; Ἡ σωτηρία βρί-
σκεται στὴν ἀφάνιση;...»
* * *
Ὁ Ζὶντ ἄρεσε πᾶντα στοὺς νέους, τὸν ἔβλεπαν σὰν φῶς.
« Κάθε μεγάλος ἄνδρας εἶναι ἐπιδραστικός. Μάλιστα, πολλὲς φορὲς ἡ ἐπίδραση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι πιὸ σημαντικὴ
ἀπὸ τὸ ἔργο του. Ἡ ἐπίδραση δὲν δημιουργεῖ τίποτα. Ξυπνάει. Ἕνας μεγάλος ἄνθρωπος, ἔλεγε ὁ Νῖτσε, δὲν ἔχει μο-
νάχα τὸ δικό του πνεῦμα, μὰ καὶ τὸ πνεῦμα ὅλων τῶν φίλων του».
Καὶ τότε καὶ τώρα καὶ πᾶντα ὑπάρχει ὑποκρισία. Ναί, στὸ αὐστηρὰ ἠθικὸ περιβᾶλλον (τοῦ Ζίντ), ὑπῆρχαν αὐστηρὰ
ἠθικοὶ συγγενεῖς, πού, ὅμως, τοῦ "κάνανε" νεύματα καὶ χειρονομίες μὲ παράξενα νοήματα, πού, σὰν μεγάλωσε, ὁ Ζὶντ
κατάλαβε ὅτι τοῦ ἐρωτοτροπούσανε! Νά γιατί δὲν πιστεύει στοὺς ἠθικολόγους. Ἡ ἠθκὴ θέλει νὰ ἐπιστρέψουμε στὴν
φύση καὶ στὸ ἔνστικτό μας, γιατί οἱ νόμοι τῆς κοινωνίας ἔχουνε χρεοκοπήσει.
Ὁ Ζὶντ δὲν πιστεύει πιὰ στὴν ἁμαρτία. Ὄχι. Καὶ βέβαια, ἡ γῆ μας δὲν εἶναι καταραμένη. Θά 'θελε πολλὲς φορὲς νὰ
φωνάξει: δόξα νά 'χει τὸ ἀνθρώπινο κορμί! Καὶ ξέρει πὼς ποτέ πιὰ δὲν θὰ μετανιώσει ποὺ ζεῖ τὴν φύση του. Ἀστα-
μάτητα τὴν γεύεται. Λυρικὰ τὴν αἰσθάνεται. Θέλει νὰ ἐμπιστευθεῖ σ' ὅλον τὸν κόσμο τὸ μυστικὸ τῆς ζωῆς του...
~~~~
Υ.Γ. 1: Θεωρῶ τὸν Ἀντρὲ Ζὶντ πρόδρομο τῆς "Ἀνοχύρωτης Πόλης" χωρὶς νὰ τὸ ξέρει.
Υ.Γ. 2: Παντοτινὴ εὐγνωμοσύνη αἰσθάνομαι πρὸς τοὺς βιβλιοθηκαρίους τοῦ Γαλλικοῦ Ἰνστιτούτου Ἀθηνῶν, ἀπὸ τὸ
1968 μέχρι σήμερα.
Υ.Γ. 3: Ὁ Ἀντρὲ Ζὶντ μοῦ χάρισε, τὸ 1994, μίαν ὑποτροφία γιὰ τὴν Ἄρλ.
Ἕνας φιολέλλην γαλλόφιλος εἶμαι, ἐρωτευμένος μὲ δύο γλῶσσες - καὶ μ' ἀνταπόκριση ἐκ μέρους τους, παρακαλῶ!
...............................................................................μὲ χοὲς στοὺς νεκροὺς ἔρωτες.
1η δημοσίευση στὴν "Ἀνοχύρωτη Πόλη", 16 Ὀκτωφρίου 2007.
Κλινοσοφιστεῖες
~
Μετάφρασις καὶ Ἀντρὲ Ζίντ.Γράφει ὁ Ἰάνης Λὸ Σκόκκο.
.......................................................καὶ ξάπλωσα γυμνούλης, μὲ τὸ χέρι ἐκεῖ. Ὁπότε θυμήθηκα:
~
1968. Ἀντρὲ Ζίντ: " Ὁ Ἀνηθικολόγος". Ἡ πρώτη μου μετάφραση. Τρεῖς ἄνθρωποι ὑπῆρξαν οἱ ἠθικοὶ αὐτουργοὶ
ποὺ ἔγινα - παρὰ τὴν θέλησή μου - ἐραστὴς τοῦ μεταγλωττίζειν: Βάσια Ζαριφοπούλου, Εὐτυχία Μαράτου, Νί-
κος Παλιούρας. Κι' ἆλλοι τρεῖς, ποὺ παρακινοῦσαν τοὺς τρεῖς ποὺ μ' ἔσπρωχναν: Εὐανθία Ταμβάκη (δικηγόρος),
Κυριακὴ Μαμώνη (φιλόλογος, λάτρης τοῦ Βιζυηνοῦ), Γιάννης Κιουχτσόγλου (δικηγόρος, ἄφταστος μεταφραστής).
Στὸ σημεῖο αὐτὸ κάνω τὴν ἀπαραίτητη, νομίζω, προσθήκη-παρένθεση αὐτή: τὸν Φεβρουάριο 1968 ἔμεινα χωρὶς
δουλειά, μὲ διώξανε ἐπειδὴ εἶχα σχετικῶς μακρυὰ μαλλιὰ καὶ δὲν κουρευόμουν, οὔτε ἀνεχόμουν ταπεινώσεις. Εἶ-
χα δὲ ἀγοράσει ἕνα βιβλίο μὲ δόσεις καὶ πῆγα νὰ τὸ ἐξοφλήσω, νὰ μὴν χρωστάω. Ὁ ἐκδότης Παλιούρας, μόλις μὲ
εἶδε, σὰν νὰ ἠλεκτρίστηκε. Μὲ ξεψάχνισε νὰ δεῖ ἄν ὄντως ἤμουν ἄνθρωπος τῶν Γραμμάτων, ὅπως ἔμοιαζα. Καὶ
ἐπέμενε νὰ δοκιμάσω τὴν Μετάφραση. Μ' ἔσκασε. Μοῦ ἔδωσε καὶ τὸν "Ἀνηθικολόγο" νὰ δοκίμαζα τὶς δυνατότη-
τές μου σὲ μία-δύο σελίδες καὶ νὰ τοῦ τὶς πήγαινα.
Τὸ ἀπόγευμα, στὸ Γαλλικὸ Ἰνστιτοῦτο, ἡ ἐξαιρετικὴ φίλη καὶ συμμαθήτριά μου Εὐτυχία Μαράτου μοῦ ἔφερε ἕνα
δῶρο: τὸν..."Ἀνηθικολόγο"!...
Γιὰ τὸ βράδυ, ἡ Βάσια, μοῦ εἶχε κλείσει ραντεβοὺ μὲ τὴν φίλη τῆς κας Μαμώνη, τὴν κα Ταμβάκη, ποὺ θὰ μὲ σύ-
σταινε κάπου σ' ἐκδοτικὸ οἶκο (γιὰ διορθωτή), ἡ ὁποία μὲ πῆγε στὸν συνάδελφό της τὸν κο Κιουχτσόγλου, ὁ ὁποῖος
ἀμέσως μὲ πῆρε γιὰ νὰ πᾶμε στὸν ἐκδότη ποὺ ἤξερε.
Καὶ βρεθήκαμε πάλι... στὶς ἐκδόσεις τοῦ Νίκου Παλιούρα.
Μέσα στὴν ἴδια μέρα, σύμπτωση, τρεῖς φορὲς "Ἀνηθικολόγος".
Καὶ στὸ μυθιστόρημα αὐτὸ εἶδα πὼς ὁ ἴδιος ὁ Ζίντ, νέος, ἀποκάλυψε τὴν ὁμοφυλοφιλία του καὶ τὴν καλλιέργησε.
Μιλοῦσα τόσο ἐνθουσιωδῶς ποὺ σύντομα δημιουργήθηκε κάτι σὰν...ἀκαδημία, μὲ ἐμένα Πλάτωνα (!) καὶ τοὺς φί-
λους μου νὰ ξενυχτᾶμε στὰ καφενεῖα ἤ στὴν Πνύκα, γιὰ νὰ τοὺς πῶ ὅ,τι νεώτερο γιὰ τὸν γᾶλλο συγγραφέα. Κι'
ἐγώ, μὲ Ζὶντ ξυπνοῦσα, μὲ Ζὶντ κοιμόμουνα καὶ Ζὶντ ἀνάσαινα, ἐπὶ μῆνες.
Μὴν πεῖτε πὼς δὲν εἶχα κάτι...καινούργιο νὰ σᾶς πῶ καὶ μοῦ λείπουν τὰ θέματα, οἱ ἐμπνεύσεις καὶ ἡ καύλα. Γιὰ
χάρη σας ἀναπολῶ. Νά λίγα ἀποσπάσματα:
* « Εἶναι ἀτέλειωτη ἡ ἀνθρώπινη ὀκνηρία. Εἶναι ὁ θρίαμβος τῆς νωθρότητας ἐνάντια στοὺς πιὸ λεπτοὺς νόμους. Κά-
ποτε τὴν ὀνομάζουνε σωφροσύνη. Ἐμποδίζει ὅ,τι εἶναι νὰ 'ρθεῖ, νὰ 'ρθεῖ γρήγορα.
» ...Λίγοι ἄνθρωποι ἀγαποῦν ἀληθινὰ τὴν ζωὴ καὶ ἀπόδειξη εἶναι ὁ φόβος τῆς ἀλλαγῆς. Ὅ,τι θέλουμε νὰ ἀλλάξουμε
λιγώτερο, αὐτὸ εἶναι μιὰ φωληὰ καὶ μέσα ἡ σκέψη μας...
» Ὅμως, τὸ πρῶτο πρόβλημα εἶναι ἡ ἠθική. Ὁ ἄνθρωπος κρύβει μέσα του πιὸ ἐνδιαφέρον ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, για-
τί αὐτόν - καὶ ὄχι αὐτούς - ἔπλασε ὁ Θεὸς καθ' ὁμοίωσίν Του. Ὁ ἕνας ἔχει πιὸ μεγάλη σημασία ἀπὸ τοὺς ἄλλους.
» Μάλιστα, μία καὶ μόνη εἶναι ἡ ἀπάντηση σ' ὁποιαδήποτε ἐρωτήματα. Καὶ νά ἡ ἀπάντηση: ὁ Ἄνθρωπος». [Ἔτσι
ἔλυσε ὁ Οἰδίπους τὸ αἴνιγμα τῆς Σφιγγός]. « Καὶ τοῦτος ὁ ἄνθρωπος, γιὰ τὸν καθένα μας εἶναι: τὸ Ἐγώ».
Ὁ Ζὶντ (ποὺ μεγάλωσε σὲ αὐστηρὰ χριστιανικὸ περιβᾶλλον) εἶχε ἀκόμα ἠθικὰ καὶ σεξουαλικὰ προβλήματα. Νά τί
διάβαζε (κάποτε, ἀπὸ τὸν Ντοστογιέφσκυ): « Λοιπόν, ἄν θά 'μαι ἀπρόσωπος, θὰ γίνω εὐτυχισμένος; Ἡ σωτηρία βρί-
σκεται στὴν ἀφάνιση;...»
* * *
Ὁ Ζὶντ ἄρεσε πᾶντα στοὺς νέους, τὸν ἔβλεπαν σὰν φῶς.
« Κάθε μεγάλος ἄνδρας εἶναι ἐπιδραστικός. Μάλιστα, πολλὲς φορὲς ἡ ἐπίδραση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι πιὸ σημαντικὴ
ἀπὸ τὸ ἔργο του. Ἡ ἐπίδραση δὲν δημιουργεῖ τίποτα. Ξυπνάει. Ἕνας μεγάλος ἄνθρωπος, ἔλεγε ὁ Νῖτσε, δὲν ἔχει μο-
νάχα τὸ δικό του πνεῦμα, μὰ καὶ τὸ πνεῦμα ὅλων τῶν φίλων του».
Καὶ τότε καὶ τώρα καὶ πᾶντα ὑπάρχει ὑποκρισία. Ναί, στὸ αὐστηρὰ ἠθικὸ περιβᾶλλον (τοῦ Ζίντ), ὑπῆρχαν αὐστηρὰ
ἠθικοὶ συγγενεῖς, πού, ὅμως, τοῦ "κάνανε" νεύματα καὶ χειρονομίες μὲ παράξενα νοήματα, πού, σὰν μεγάλωσε, ὁ Ζὶντ
κατάλαβε ὅτι τοῦ ἐρωτοτροπούσανε! Νά γιατί δὲν πιστεύει στοὺς ἠθικολόγους. Ἡ ἠθκὴ θέλει νὰ ἐπιστρέψουμε στὴν
φύση καὶ στὸ ἔνστικτό μας, γιατί οἱ νόμοι τῆς κοινωνίας ἔχουνε χρεοκοπήσει.
Ὁ Ζὶντ δὲν πιστεύει πιὰ στὴν ἁμαρτία. Ὄχι. Καὶ βέβαια, ἡ γῆ μας δὲν εἶναι καταραμένη. Θά 'θελε πολλὲς φορὲς νὰ
φωνάξει: δόξα νά 'χει τὸ ἀνθρώπινο κορμί! Καὶ ξέρει πὼς ποτέ πιὰ δὲν θὰ μετανιώσει ποὺ ζεῖ τὴν φύση του. Ἀστα-
μάτητα τὴν γεύεται. Λυρικὰ τὴν αἰσθάνεται. Θέλει νὰ ἐμπιστευθεῖ σ' ὅλον τὸν κόσμο τὸ μυστικὸ τῆς ζωῆς του...
~~~~
Υ.Γ. 1: Θεωρῶ τὸν Ἀντρὲ Ζὶντ πρόδρομο τῆς "Ἀνοχύρωτης Πόλης" χωρὶς νὰ τὸ ξέρει.
Υ.Γ. 2: Παντοτινὴ εὐγνωμοσύνη αἰσθάνομαι πρὸς τοὺς βιβλιοθηκαρίους τοῦ Γαλλικοῦ Ἰνστιτούτου Ἀθηνῶν, ἀπὸ τὸ
1968 μέχρι σήμερα.
Υ.Γ. 3: Ὁ Ἀντρὲ Ζὶντ μοῦ χάρισε, τὸ 1994, μίαν ὑποτροφία γιὰ τὴν Ἄρλ.
Ἕνας φιολέλλην γαλλόφιλος εἶμαι, ἐρωτευμένος μὲ δύο γλῶσσες - καὶ μ' ἀνταπόκριση ἐκ μέρους τους, παρακαλῶ!
...............................................................................μὲ χοὲς στοὺς νεκροὺς ἔρωτες.
1η δημοσίευση στὴν "Ἀνοχύρωτη Πόλη", 16 Ὀκτωφρίου 2007.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου